Ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

Keys-stadi usuli qo’Hanilgan o’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi Ishlar bosqichi va mazmuni
Fa o l iya t
ta’lim beruvchi	ta’lim oluvchi
Tayyorgarlik	Tanishish uchun talabalarga keys materiallarini tayyorlaydi va avvalgi mashg’ulotlarda tarqatadi.	Keys mazmuni bilan tanishadilar
1-bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish (5 daq.)	1.1. O’quv mashg’ulotining mavzusi, maqsadi, kutilayotgan natijalar va uni olib borish rejasi bilan tanishtiradi. Keys ahamiyatini va uni kasbiy bilimlarni rivojlanishiga ta’sirini tushuntiradi.	Diqqat qiladilar.

61

2-bosqich. Bilimlarni faollashtirish (10 daq.)	Talabalar bilimini faollashtirish maqsadida mavzuning asosiy tushunchalari bo’yicha tezkor-so’rov o’tkazadi (ilova). Seminarda ishlash tartibi, baholash ko’rsatkich va mezonlari bilan tanishtiradi (ilova).	Savollarga javob beradilar. Muhokama qiladilar, aniqlashtiruvchi savollar beradilar.
3-bosqich. Alohida ishlash (20 daq.)	Keys materiallarini muhokama qilishni tashkillashtiradi, ishlash qoidasi, vaziyatlarni tahlil qilish chizmasi, muammolarni ifodalanishiga e’tibor berishlariga qaratadi. Vaziyatni mustaqil tahlil qilishni, muammoni ifodalashni, echish yo^llarim aniqlashni, so’ngra uni echish topshirig’ini beradi	Keys materiallarini muhokama qiladilar, aniqlaydilar, savollar beradilar. Mustaqil ravishda tahlil qilish varag’ini to’ldiradilar, muammoni echadilar.
4-bosqich. Kichik guruhlarda ishlash (20 daq.)	4.1. Talabalarni kichik guruhlarga bo’ladi va topshiriq beradi: vaziyatni muhokama qilish va tahlil qilib ko’rish, guruh uchun vaziyatni tahlil qilish varag’ini to’ldirish, echish tartibini ishlab chiqish, topshiriqni echish, taqdimotga tayyorlanish	Keysni echish va taqdimot varag’ini tayyorlash bo’yicha harakatlar qiladilar
5-bosqich. Taqdimot (20 daq.)	5.1. Taqdimot, muhokama va guruhlar taqdimotini o’zaro baholashni tashkillashtiradi. Javoblarni sharhlaydi, tahlil qilish va muammoli vaziyatni echish jarayonida qilingan xulosalarga e’tibor qaratadi. Keys bo’yicha o’zining javobini havola qiladi	Guruhlar taqdimot qiladilar Boshqa talabalar munozarada ishtirok etadilar, savollar beradilar

62

	Tushucha	Bilaman «+» Bilmayman «-»	Bildim «+» Bila olmadim «-»
1	Falsafaning bahs mavzulari
2	Dunyoqarashning tarixiy shakllari
3	Falsafaning predmeti
4	Falsafaning vazifalari
5	Falsafa va fanning mutanosibligi va farqi

64



Testlar

1. 
   «Falsafa» so’zining lug’aviy ma’nosi to’g’ri ko’rsatilgan javobni belgilang?
   

1. 
   YUnoncha, phileo - sevaman va sophia - donolik
   
2. 
   YUnoncha, phileo - sevaman va sophia - bilish
   

V. Lotincha, philo - sevaman va sophi - donishmandlik G. Lotincha, phileo - sevaman va sophia - donolik

2. 
   Ob’ektiv dunyoga va insonning undagi o’rniga, odamzotning o’zini qurshagan borliqqa va o’z-o’ziga bo’lgan munosabatiga nisbatan yondashuvlar tizimi, bu - ...
   

1. 
   Dunyoqarash
   
2. 
   Tafakkur V. Idrok
   

G. Tasavvur

3. 
   Tarixan dunyoqarashning dastlabki shakllari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
   

1. 
   Mif va din
   
2. 
   Din va san’at
   

V. San’at va mifologiya G. Poetika va lirika

4. 
   Dinning asosiy funktsiyalari qaysi javobda to’g’ri va to’liq ko’rsatilgan?
   

1. 
   Dunyoqarashni shakllantirish, kommunikativ, tartibga solish, kompensatorlik funktsiyalari
   
2. 
   Dunyoqarashni shakllantirish, komillikka ko’tarish, sabrga o’rgatuvchi funktsiyalari
   

V. Kamolotga etkazish, kompensatorlik, kommunikativ funktsiyalar

G. Boshqaruvchi, tartibga soluvchi, dunyoqarashni kengaytiruvchi, kompensatorlik funktsiyalari

5. 
   Falsafiy bilimning muhim tarkibiy qismlari to’g’ri ko’rsatilgan javobni belgilang?
   

A. Ontologiya, gnoseologiya, fan metodologiyasi, ijtimoiy falsafa, etika, aksiologiya, falsafiy antropologiya


65



B. Fenomenologiya, gnoseologiya, fan metodologiyasi, ijtimoiy falsafa, etika, aksiologiya, falsafiy antropologiya

V. Pragmatizm, pozitivizm, strukturalizm, etika, estetika, aksiologiya, fenomenologiya

G. Ontologiya, ma’naviyat asoslari, g’oyalar falsafasi, falsafa tarixi, antropologiya


66

O’quv vaqti 2 soat	Talabalar soni 80- 90
O’quv mashg’ulotining shakli va turi. Ma’ro’za rejasi.	Sharq-jahon sivilizasiyasi markazlaridan biri. Misr, Bobil falsafasi Qadimgi Hind va Qadimgi Xitoy falsafasi Qadimgi Yunoniston va Rim falsafasi.
O’quv mashg’uloti maqsadi:	Talabalarga Markaziy Osiyo falsafasi, uning jahon madaniyatidagi o’rni haqida tushuncha berish.
Pedagogik vazifalar: Mavzuning tub mohiyatidan kelib shiqqan holda, ma’ro’zani muayyan qismlarga bo’lish, har bir qismni o’zaro mantiqiy bog’liqlikni ta’minlash, oshib berish, tushuntirish, shakllantirish.	O’quv faoliyatining natijalari: Sharq-jahon sivilizasiyasi markazlaridan biri ekanligi, Misr, Bobil falsafasi, qadimgi Hind va qadimgi Xitoy falsafasi, qadimgi Yunoniston va Rim falsafasi haqida tushunchaga ega bo’ladi, mazmunini yorita oladi, tavsiflaydi
Ta’lim usullari	Ma’ro’za, muloqot, aqliy hujum,
O’quv faoliyatining tashkil qilish shakllari.	Jamoa, guruhlarda ishlash.
Ta’lim vositalari.	Ma’ro’za matni, auditoriya doskasi, darslik, ko’rgazmali qurollar.
Monitoring va baholash	Og’zaki so’rov: Tezkor so’rov.

67

Ishlash bosqishlari Vaqti
	Ta’lim beruvshi	Ta’lim oluvshi
1 bosqish Kirish 10 daqiqa	Qadimgi Sharq va antik dunyo falsafasi. Mashg’ulot rejasi: 1.Sharq-jahon sivilizasiyasi markazlaridan biri. Misr, Bobil falsafasi Qadimgi Hind va Qadimgi Xitoy falsafasi Qadimgi Yunoniston va Rim falsafasi. Maqsadi: Talabalarga Qadimgi Sharq va antik dunyo falsafasi haqida tushuncha berish.	Tinglaydilar aniqlaydilar va muhim joylarini yozib boradilar.
2 bosqish Asosiy 60 daqiqa	Talabalar e’tiborini jalb etish va bilim darajalarini aniqlash ushun tezkor savol-javob o’tkazadi. O’qituvshi visual materialdan foydalangan holda ma’ruzani bayon etishda davom etadi. (1-3 ilovalar namoyish etiladi) Sharq-jahon sivilizasiyasi markazlaridan biri, Misr, Bobil falsafasi Qadimgi Hind va qadimgi Xitoy falsafasi qadimgi Yunoniston va Rim falsafasi. Talabalarga mavzuning asosiy tushunshalariga e’tibor qilishni va yozib olishlarini ta’kidlaydi	Tinglashadi, savol berishadi, javoblarni eshitishadi. Ta’riflami yozib oladilar. Ma’lumotlarni umumlashtirib bilimlarni shukurlashtiradilar
3-boskish YAkuniy (10 dakika)	Mavzuni mustahkamlash ushun savollarga javob beradi. Mustaqil ish ushun topshiriq beradi. Darsni yakunlaydi.	Savol beradilar, aniqlaydilar.

68

O’quv vaqti 2 soat	Talabalar soni 25-30
O’quv mashg’ulotining shakli.	Bilimlarni shukurlashtirish va kengaytirish buyisha seminar mashguloti
Seminar rejasi	Sharq-jahon sivilizasiyasi markazlaridan biri. Misr, Bobil falsafasi Qadimgi Hind va Qadimgi Xitoy falsafasi Qadimgi Yunoniston va Rim falsafasi.
O’quv mashg’uloti maqsadi: Talabalarga akliy xujum usulini kullash orkali Qadimgi Sharq va antik dunyo falsafasi haqida tushuncha berish.
Pedagogik vazifalar: Mavzuning tub mohiyatidan kelib shiqqan holda, seminarsavollarini muayyan qismlarga bo’lish, har bir qismni o’zaro mantiqiy bog’liqlikni ta’minlash, oshib berish, tushuntirish, shakllantirish. Darslik bilan ishlash kunikma.1a.rini xosil kilish.Materialni taxlil kilish va tizimlashtirish kunikmalarini shakllantirish	O’quv faoliyatining natijalari:Sharq-jahon sivilizasiyasi markazlaridan biri eknligi Misr, Bobil falsafasi eng birinshi falsafiy maktab ekanligi qadimgi Hind va qadimgi Xitoy falsafasini o’ziga xos xususiyati,qadimgi Yunoniston va Rim falsafasi mazmuni oshib beriladi, ta’riflar va sharhlar beriladi
Ta’lim usullari va texnikasi	Muloqot, aqliy hujum, Muammoli vaziyat
O’quv faoliyatining tashkil qilish shakllari.	Jamoa, guruhlarda ishlash.

69

Ta’lim vositalari.	Doska, bur, darslik, ko’rgazmali qurollar.
Monitorrng va baholash	Og’zaki nazorat savol- javob, reyting tizimi asosida baxolash