Talabalari uchun darslik

63  -  rasm.  Genning 
kodlanuvchi  va  kodlanmovchi 
qismlari.
genning  boshi
genning  o \ in
D N K
Transkri psia
Ekson  Intron  EksortF  Etaon
I 
1 
2  I 
1
Intron
7
Spla>Ning
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Translyatsiya deganda to ‘rt  xil nukleotiddan tashkil topgan  iRNKdagi 
irsiy axborotni 20  xil aminokislotadan iborat polipeptid zanjiriga ko‘chirish 
tushuniladi.  M azkur jarayon uch bosqichda amalga oshadi:
1.  A m inokislotalam ing  faollashishi  y a’ni  am inokislotaning  АТҒ 
ishtirokida  adenozin  monofosfat  bilan  birikib  aminoatsil  adenilat  hosil 
qiUsh  reaksiyasi.
2.  F aollashgan  am inokislotalarni  tR N K ga  birikishi.  Bu  maxsus 
aminoatsil  sintetaza  ferment  ishtirokida  ro‘y  beradi.
Aminoatsil  sintetaza  fermenti  har  bir  aminokislota  uchun  o ‘ziga  xos 
bo‘ladi.  tR N K  yadroda sintezlansa ham  sitoplazmada erkin holda bo‘ladi. 
tRNKning bir molekulasi 76-85 nukleotiddan iborat.  Uning tuzilishi beda 
bargiga  o ‘xshash.  tR N K ning uch  qismi  nihoyatda  ahamiyatli  sanaladi.
a)  antikodon  -  bu  uchta  nukleotiddan  tuzilgan  bo‘lib,  u  tRNKdagi 
triplet  ketma-ketligini  iRNKdagi  tripletga  kom plem entar  moshgi.
b) tR N K  maxsus aminokislotaga birikkardigini aniqlovchi qism.  v) tR N K - 
ning  aminokislota joylashadigan  akseptor  qismi.
3.  Translyatsiyani  uchinchi  bosqichi  —  faollashgan  va  tR N K ga 
birikkan  aminokislotalarni  ribosomalarga  tashib  keltirish  va  iRNKdagi 
nukleotidlar  izchilhgi  to ‘grisidagi  irsiy  axborotning  oqsil  tarkibidagi 
aminokislota izchilligiga ko‘chirish ya’ni chin m a’nodagi translyatsiyadir.
Translyatsiyani