Talabalar uchun talablar

20-mavzu. Dugoh, Segoh, Iroq maqomi
Segoh atamasining lug’aviy va musiqiy ma’nolari. Segoh maqomi pardalarining doriy va eoliy ladlariga mosligi hamda uning oltinchi pog’onasi o’zgaruvchan ekanligi. Segoh maqomining cholg’u va ashula bo’limlari. Ularning tarkibi, tuzilishi.
Uning lug’aviy ma’nosi. Iroq maqomining ham cholg’u va ashula bo’limlaridan tarkib topishi. Ularning tarkibi, tuzilishi. Iroq maqomida ikkinchi guruh sho’’balarining uchramasligi.
21-mavzu. Maqom ijrochiligi an’analari
Maqom cholg’u va ashula yo’llarining tinglovchiga to’g’ri yetib borishida ijrochilik san’atining ahamiyati. Sozanda va hofiz maxsus malakaga ega bo’lishi, buning uchun «ustoz-shogird» maktabida tahsil ko’rishi. Maqomlarni ijro etishda ikki cholg’u – tanbur va doiraning muhim o’rni. Maqomlarni turli tarkibdan iborat ansambl shakllarida ijro etish an’anasi. Maqomlarning turkum shaklida ijro etilishi. Ayrim sho’’balar ijrosi. Maqomlar ijrosining audioyozuvlari.
22-mavzu. Xorazm maqomlari
Xorazm maqomlari Shashmaqom shaklida ekanligi. Shashmaqom Xorazm sharoitiga moslanib, katta o’zgarishlarga uchragani. Xorazmlik mashhur bastakorlar Niyozjon Xo’ja, Feruz. Komil Xorazmiy, Muhammadrasul Mirzo va boshqalar maqomlarga yangi cholg’u qismlari bastalaganlari. XIX asrda Xorazm maqomlarining Komil Xorazmiy ixtiro qilgan «Tanbur chizig’i» vositasida yozib olinishi, XX asrning 50- va 80-yillarida Matniyoz Yusupov tomonidan besh chiziqli nota yozuvlariga olinib, nashr etilishi.
23-mavzu. Xorazm maqomlarining «chertim yo’llari»
Xorazm maqomlarining cholg’u bo’limi kuylari tuzilishida Shashmaqom Mushkilot bo’limiga aksariyat o’xshash hamda o’zgacha holatlarning namoyon bo’lishi. Bu maqomlarning cholg’u yo’llari «Chertim yo’li» (Mansur) deb yuritilishi. Unda Tasnif o’rnida keluvchi dastlabki kuyning Tani maqom deb nomlanishi. Shuningdek, Peshrav va Ufar nomli qismlarning chertim yo’llarida muqim tus olganligi.
24-mavzu. Xorazm maqomlarining «aytim yo’llari»
Xorazm maqomlarining ashula bo’limi «aytim yo’li» (Manzum) deb atalishi. Aytim yo’lining bosh sho’’basi Saraxbor deb emas, balki maqom nomi bilan (Maqomi Rost, Maqomi Buzruk va h.k.) yuritilishi. Ashula bo’limining tuzilishi, tarkibi. Shashmaqom turkumi bilan o’xshash va farqli jihatlari. Xorazm maqomlarining mashhur ijrochilari. Xorazm maqomlarining bizga ma’lum bo’lgan mahoratli ijrochilari bir necha avloddan iboratligi. XIX asr boshlarida Komil Xorazmiy, XIX asr ikkinchi yarmi-XX asr boshlarida Komil Xorazmiyning shogirdlari faoliyati.