Talabalar uchun talablar

7-mavzu. Sharq manbashunosligi
Sharqda o’ziga xos musiqa fanining yaratilishiga asos bo’lgan sabablar va manbalar. Abu Nasr Forobiy (873-950), Abu Ali ibn Sino (980-1037) va Ibn Zayla (vafoti 1049) ilmiy ishlarining yaratilishi, tarixiy, ilmiy va amaliy ahamiyati. Komusiy ilmiy risolalarda o’zining mukammal ifodasini topgan musiqiy masalalar. Abu Abdullo Xorazmiy (X asr) va uning “Ilmlar kaliti” qomusiy asari. Unda bayon etilgan musiqiy ma’lumotlarning sharhi. Ixvonu-s-Safo musiqiy risolalari. Abul Faraj Isfahoniy (897-967) va uning mashhur “Qo’shiqlar kitobi”. Asosiy mazmuni va ahamiyati. Safiuddin Urmaviy (1216-1294), Qutbiddin Sheroziy (1236-1310), Mahmud Amuliy (vafoti 1349) musiqaga doir ilmiy risolalari. Temuriylar davri musiqa madaniyati bo’yicha asosiy manbalar. Xoja Abdulqodir Marog’iy (1363 - 1434) va boshqalar. Alisher Navoiy davrida va uning rahnamoligida yaratilgan musiqiy-nazariy risolalar va ularning hozirgi zamon sharhlari. A.Jomiyning «Risolai musiqiy» asari. Najmiddin Kavkabiy (XVI asr) va Darvesh Ali Changiy (XVII asr) musiqiy risolalari. Buxoroda Shashmaqom turkumining uzil-kesil shakllanishiga doir ishonchli yozma manbalar. Xorazm maqomlari turkumining uzil-kesil shakllanishiga doir asosiy manbalar. XIX asrda O’rta Osiyoda yaratilgan bayoz va kulliyotlarga izohlar. Ularning mavzulari, endilikda manba sifatida qo’llanilishi.
8-mavzu. Manbashunos namoyandalar
Yaqin va O’rta Sharq xalqlari musiqa manbashunosligining yirik namoyandalarining ilmiy tadqiqotlari. O’zbekiston musiqiy manbashunosligida amalga oshirilgan yangi tadqiqotlar va ustuvor rejalar.

9-mavzu. O’zbekistonda musiqashunoslik

Musiqa haqida ma’lumotlar mavjud bo’lgan ilk yozma manbalar: A Forobiyning “Musiqa haqidagi katta traktati”, Al Xorazmiyning “Bilimlar kaliti” (“Mafotix al-ulum”), Ibn Sinoning “Shifo kitobi” (“Kitob ush Shifo”), “Bilimlar kitobi” (“Donishnoma”) asarlari. Abdurahmon Jomiyning “Risolai musiqa” traktati (15 asr) va unda ko’riladigan asosiy masalalar (musiqaning inson ruhiga ta’siri, qadimiy maqomlar tarkibining yoritilishi, ritm va musiqiy etos haqida ta’limot. O’zbekiston olimlari va boshqalarning nazariy musiqashunoslik sohasidagi ishlari.
Qoraqalpoq xalqi tarixi va etnografiyasiga oid ma’lumotlar; qoraqalpoq madaniy meros ko’rinishlari (she’riyat, amaliy san’at, tomosha va b.). Qoraqalpoq xalq qo’shiqchiligi. Maishiy va marosim qo’shiqlari (Besik jiri, Xayu bolam, xeujar, Toy baslau, sinsiu, joklau, yaramazan, badik, gulapsan), ularning ijroviy, ohang, ritm va shakl xususiyatlari. Lirik (qizlar qosiglari - “Aruxan”, “Zarli qiz”) tarixiy (“Qazi iyshan”, “Bozatau”), hazil-mutoyiba mavzuidagi qo’shiqlar (“qiz minayim”, “Keushim”). Qoraqalpoq dostonchilik san’ati. qoraqalpoq jirovlarining ijodiy an’analari. Qahramonlik (“Qoblan”, “Edige”, “Alpamis”, “Gurug’li”, “Qirq qiz”), diniy (“Yusuf Ahmad”) va ishqiy-lirik (“G’arib Ashiq”, Yusuf-Zulayxo”) dostonlar, termalar. Jirov, baxshi va qissaxonlarning ijro an’analari. Bularga xos repertuari, ijro uslubi, aytim yo’llari, jo’rnavozlik ansambli tarkibi. Jirov na’malarning ritmik, lad xususiyatlari. “Na’ma olish” an’analari. Muxalles, terma va tulg’ov janrlari. Qoraqalpoq xalq musiqa sozlari va cholg’u kuylari. Qo’bizning ko’rinishi, yasalishi, sozlanishi va ijro imkoniyat­lari. Sho’ngkobo’z, so’rnay, girjek kabi cholg’ulari. Qoraqalpoq dutor kuylarining xususiyatlari.