Talabalar ijtimoiy-madaniy kompetensiyasini

 
 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 8 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
821 
w
www.oriens.uz
September 
2021
 
KIRISH 
Umumjahon 
miqyosida 
axborot 
tizimining 
globallashib 
borayotgani, 
xalqarolashuv jarayoni kengayib borayotgani chet tillarini o‘qitishni yanada 
optimallashtirishni taqozo etmoqda. Ijtimoiy-madaniy strategiyalar samaradorligini 
oshirishda chet tili mutaxassislarining kasbiy va ijtimoiy-madaniy kompetentligini 
rivojlantirishning didaktik va psixologik omillarini o‘rganish, distant ta’lim, raqamli 
iqtisodiyot va boshqa ijtimoiy fikr almashinuv jarayonlarida elektron ta’lim 
resurslaridan foydalanish bugungi kunda barcha sohalarda dolzarb bo‘lib qolmoqda.
MUHOKAMA VA NATIJALAR 
Talabalar 
ijtimoiy-madaniy 
kompetensiyasini 
rivojlantirishda 
autentik 
materiallarga oid matnlarni tanlash, mavzularga moslashtirish hamda talabalarni 
mazkur mavzu leksikasiga o‘rgatuvchi mashqlar va topshiriqlar tizimini ishlab 
chiqish zaruratini yuzaga keltirdi. Tadqiqotimiz ob’ekti sifatida autentik 
videomateriallar tanlangani uchun biz tavsiya qilgan mashqlar tipologiyasini bevosita 
videomateriallarni namoyish qilish jarayoni bosqichlari bilan bog‘lagan holda mashq 
va topshiriqlar bilan ishlashni uchta asosiy: namoyishdan oldingi, namoyish 
jarayonidagi, namoyishdan keyingi bosqichlarda tashkil etishni maqsadga muvofiq, 
deb hisobladik. Autentik videomateriallar namoyishi jarayonida talabalar epizodlar 
orasida joy olgan muayyan mashq va topshiriqlarni bajaradilar. Bu talabalarning 
videolavhalar mazmunini teran his qilib, tushunib olishlariga xizmat qiladi.
Ushbu bosqichlarda qo‘llanadigan mashq va topshiriqlar turlarini ishlab 
chiqishda asos sifatida V.A.Buxbinder va Ye.A.Lagay tomonidan yaratilgan 
kommunikativ mashqlardan foydalanildi. V.A.Buxbinder o‘z tadqiqotlarida 
informasion, operasion va motivasion mashqlar turlarini ajratgan. Ularni bilim, 
ko‘nikma va malaka berish mashqlari deb atash ham mumkin. Ye.A.Lagayning 
tadqiqot ishida esa mashqlar 3 turga ajratiladi: reseptiv mashqlar (tayyorlov, analitik 
va imitativ), reproduktiv mashqlar (sintetik, yarimkonstruktiv), produktiv mashqlar 
(konstruktiv va transformasion) turlariga bo‘lib o‘rganilgan.
Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqqan holda autentik videomateriallarni namoyish 
etishning uch bosqichli takomillashtirilgan quyidagi tizimini taklif qildik (1- jadvalga 
qarang):