Tajriba ishi №2 termoelektrik termometrlar. Termoeyuk ni ikkilamchi asboblar bilan o’lchash

Musbat deb shartli aytiladigan materiallarda platina bilan juftda issiq uchidan tok platinadan 

ushbu materialga oqadi. Manfiylarda esa tok teskari yо’nalishda oqadi. 

Odatda,  bir-biriga  mos  ikki  materiallar  tanlab  olinadi  va  ular  ma’lum  termoelektrik 

xossalariga ega bо’lgan termojuftni hosil qiladi. 

о’lchanayotgan muhitga tushirilgan termojuftning о’zaro bog‘langan uchlari ishchi uchlari 

deb  ataladi.  Atrof-muhitda  (atmosferada)  ularga  odatda  о’lchash  asbobidan  simlar  ulanadigan 

uchlari bо’sh uchlari deb aytiladi. 

Standartlarga  binoan  quyidagi  standart  termoelektrik  termometrlar  qо’llaniladi,  ularning 

tavsiflari jadvalda keltirilgan. 

 

№ 

Termoelektrik 

termometr 

termojuftning turi 

Darajalash 

belgisi 

о’lchash 

chegarasi, 

0

S 

YUqori о’lchash chegarasi 

Uzoq vaqt 

qо’llanishida 

Qisqa vaqt 

qо’llanilishida 

1  Mis-kopelli 

- 

-200 

100 

600 

2  Mis-mis-kopelli 

T 

-200 

400 

600 

3  Temir-mis-nikelli 

J 

-200 

700 

900 

4  Xromel – kopelli 

(XK) 

-50 

600 

800 

5  Nikelxrom-mis-nikelli 

E 

-100 

700 

900 

6  Nikelxrom-nikel 

alyuminiyli 

K 

(XA) 

-200 

1000 

1300 

7  Platinarodiy  (10%)  – 

platinali 

B 

(PP) 

0 

1300 

1600 

8  Platinarodiy  (30%)  – 

platinarodiyli (6%) 

B 

(PR) 

+300 

1600 

1800 

9  Volframreniy  (5%)  – 

volframreniyli (20%) 

Vr 

0 

2200 

2500 

 

Qimmatbaho bо’lmagan metallardan tayyorlangan 1 dan 6 gacha termoelektrik termometrlar 

inertli va tiklanuvchi atmosferada о’zini  yaxshi  tutadi, oksidlanuvchi atmosferada  ularning ishlash 

muddati chegaralangan. 

7 dan 9  gacha sanab о’tilgan termometrlarda oksidlanuvchi va betaraf  (neytral) muhitlarda 

darajalash tavsiflarini bir darajada ushlab turilishi saqlanadi.  

---

 

3 

Ishlatish  qulay  bо’lishi  uchun  termoelektrik  termometrlar  maxsus  himoya  g‘ilofi  bilan 

berkitiladi.  

Termoelektrik  termometrni  о’lchash  asbobi  bilan  ulaydigan  simlar  shunday  materiallardan 

tayyorlanadiki, ular о’zaro juft bо’lib, ulangan termoelektrik termometrlar EYUKni hosil qiladi.  

Uzaytiruvchi termoelektr simlar bir simli va kо’p simli bо’lib, izolasiyali va tashqi qoplama 

yoki qobiqlik qilib ishlab chiqariladi, bu jihozlash va yotqizishda qulay.