Tajriba ishi-1 texnika xavfsizligi Qoidalari

3-tajriba ishi


Trubalarning maxalliy qarshiliklarini aniqlash


Nazariy qism
Gidravlik qarshiliklarni xisoblash kimyoviy jixozlar va qurilmalarni loyixalashning ajralmas qism idir. Masalan suyuqliklarni uzatishda quvurlarning gidravlik qarshiligini bilmasak nasos tanlab ololmaymiz.
Quvurlarda bosimning yo‘qolishi ichki ishqalanish va maxalliy qarshilik tufayli sodir bo‘ladi. Ishqalanish qarshiligi quvurning butun uzunligida ruy berib, unga suyuqlik oqimining xolati (rejimi) va quvur devorining g‘adir-budurligi ta’sir ko‘rsatadi. Maxalliy qarshiliklar esa oqimning tezligi va yo‘nalishi o‘zgargan xollarda sodir bo‘ladi. Maxalliy qarshilik quvurlarning kengaygan, toraygan, qaytgan, ventillar o‘rnatilgan va boshqa joylarida vujudga keladi.
Odatda ishqalanish qarshiligi tufayli yo‘qolgan bosim Darsi-Veysbax nomi bilan atalgan tenglamadan topiladi.

bu erda -ishqalanish koeffitsienti;

– quvurning uzunligi va diametri, m;
– suyuqlikning zichligi, kg/m³
– suyuqlik oqimining o‘rtacha tezligi, m/s
To‘g‘ri va tekis devorli quvurlar uchun ishqalanish koeffitsienti qo‘yidagicha topiladi:
laminar oqim uchun

turbulent oqim uchun

O‘rama quvurlar uchun ishqalanish qarshiligi tufayli yuqotilgan bosim qo‘yidagi tenglamadan topiladi:

bu erda : – quvur diametri, m; – quvur o‘ramining diametri, m.

Maxalliy qarshiliklar tufayli yo‘qotilgan bosim qo‘yidagicha ifodalanadi:

bu erda –maxalliy qarshilik koeffitsienti. Bu koeffitsientning qiymati adabiyotlarda berilgan.

Suyuqliklar quvurlardan oqqanda yo‘qotgan umumiy bosimi (napori) qo‘yidagi tenglamalardan topiladi:

1) uzunlik birligida

2) bosim birligida