Tajriba ishi-1 texnika xavfsizligi Qoidalari

Ishning maqsadi:
suyuqlik oqimining xarakatini kuzatish va tartibotini aniqlash.


Tajriba qurilmasi
Suv shaxar quvuridan 1-idishga tushadi. Uning sarfi 2-ventil yordamida o‘zgartiriladi. Idish to‘lib ketmasligi uchun maxsus 3-shtutser o‘rnatilgan bo‘lib undan suvning ortiqchasi kanalizatsiyaga oqib ketadi. 1-idishdan suv 4-shisha quvur orqali 5-idishga va undan kanalizatsiyaga quyiladi. SHisha quvurdan oqayotgan suvning sarfi 6-qiskich yordamida o‘zgartiriladi. Tajriba natijalarini ishlashda tezlikni topish uchun suv sarfini bilish kerak bo‘ladi. Bu kattalik shisha quvurdan oqib tushayotgan suyuqlikning vaqt birligidagi xajmini o‘lchab aniqlanadi.
Suyuqlik oqimining tartibotini ko‘z bilan kuzatish maqsadida shisha quvurga rangli eritma xam kiritiladi. 7-idishda turgan bunday eritmaning sarfi 8-qiskich yordamida boshqariladi.

1.1-rasm. Tajriba qurilmasi. 1-sarf idishi; 2-ventil; 3-shtutser; 4-shisha quvur; 5-idish; 6,8-qisqichlar; 7-rangli idish; 9-xajm o‘lchash idishi.

Laboratoriya ishini to‘g‘ri amalga oshirish uchun qo‘yidagi ikki shart bajarilishi lozim: shisha quvurdan oqayotgan suvning tezligi rangli eritmaning tezligiga mos kelishi, xamda shisha quvurdan suv barqaror oqishi kerak. Birinchi shart hisobga olinib qurilmadagi rangli eritma solingan idish 7 vertikal bo‘ylab siljiydigan qilingan.
Ishni bajarish tartibi
Ishni boshlashdan oldin 7- idishda rangli suyuqlikning borligi tekshiriladi va 2-ventil ochilib 1- idish 3 – shtutser satxigacha suvga to‘ldiriladi. SHundan keyin 2- ventil shunday yopiladiki, cuyuqlik kam miqdorda oqib tursin, aniqrog‘i uning sarfi shisha quvurdan oqayotgan suvnikidan ozgina ko‘prok bo‘lishi keraq
Ishni laminar tartibotni tekshirishdan boshlagan ma’qul. Buning uchun 2-ventil ozgina ochilib 6-qiskich sekin-asta shunday kengaytiriladiki, bunda shisha quvurdan oqayotgan suv va rangli eritmaning tezligi bir xil bo‘lishi va ular o‘zaro aralashmasdan oqishi keraq Har bir tajribaning boshlanishida suvning shisha quvurdagi xarakati kuzatiladi va shundan keyin Reynolds sonini topish uchun kerak bo‘ladigan kattaliklarni o‘lchashga kirishiladi. Bu kattalik suvning shisha quvurdagi tezligi bo‘lib u sarf tenglamasidan topiladi. Suvning sarfi esa hajmiy o‘lchagich idish yordamida, vaqt birligi ichida oqib tushgan suvning hajmini o‘lchash yo‘li bilan aniqlanadi.
SHundan keyin 6- qisqichni yanada ko‘proq ochib keyingi tartibot o‘rnatiladi. Bunda xam rangli eritmaning tezligi 8 –qisqich yordamida suvning tezligiga moslanadi. YAna dastlab suvning xarakati ko‘rib kuzatiladi va keyin uning sarfi o‘lchanadi. Bunday tajribalar 5-6 marta o‘tkaziladi (albatta oqimning ikkala rejimi xam o‘rnatilishi kerak )
SHundan keyin olingan natijalarni umumlashtirishga kirishiladi. Ishni bajarib bo‘lgandan keyin 2-ventil va 6 –qisqichlar yopiladi va idishlarning suvi bo‘shatiladi.