Tajriba ishi-1 texnika xavfsizligi Qoidalari

Filtrlash tenglamasi.
Filtrlash jarayonida vaqt o‘tishi bilan bosimlarning farqi va cho‘kmaning
gidravlik qarshiligi o‘zgarib boradi. Shu sababli filtrlash tezligi differensial
ko‘rinishdagi quyidagicha ifodalanadi:

∆P – bosimlar farqi;
R_ch– cho‘kma qatlamining qarshiligi;
R_f.t.– filtr to‘siqlarining qarshiligi.
Filtrlash tezligini aniqlash uchun (8.2) tenglikni integrallab, cho‘kmaning
gidravlik qarshiligi bilan olinayotgan filtrat hajmi orasidagi bog‘liqlikni bilish lozim.
Tenglamani integrallashda filtr to‘siqlarining qarshiligi o‘zgarmas deb olinadi, chunki qattiq zarrachalarning qarshiligi e‘tiborga olinmaydi. Bunda cho‘kma qatlamining balandligi ortib boradi. Cho‘kma gidravlik qarshiligining qiymati esa noldan maksimumgacha o‘zgaradi. Shuning uchun tezlik cho‘kmaning gidravlik qarshiligi va filtrat hajmiga bog‘liq bo‘ladi.
Cho‘kma hajmining (V_ch) filtrat hajmiga (V_f) nisbatini X₀bilan belgilaymiz:

Cho‘kmaning hajmi cho‘kma qatlami balandligining (h_ch) filtrat yuzasiga (F)
ko‘paytmasiga teng. Natijada:

Cho‘kma qatlamining qarshiligi quyidagicha aniqlanadi:

r₀– cho‘kmaning hajmi jihatidan olingan solishtirma qarshiligi, 1/m².
R_chning qiymatini tenglamaga qo‘yib:

Bu formula filtrlash jarayonining asosiy tenglamasi deyiladi.
A gar filtr to‘siqlarining gidravlik qarshiligi hisobga olinmasa, Rf.t.=0 va tenglamaga ning qiymatini qo‘ysak, u holda quyidagi ifoda kelib chiqadi:

Agar μ = 1 N·s/m² va h_ch= 1 m; V = 1 m/s bo‘lsa, qovushqoqligi 1 N·s/m²
suspenziya 1 m qalinlikdagi cho‘kma qatlamida filtrlanganda cho‘kmaning hajmi jihatidan olingan solishtirma qarshiligining miqdori bosimlar farqiga teng bo‘ladi.
Filtrlash rеjimlari.
Amalda filtrlash jarayoni uch xil rеjimda olib boriladi.
1 ∆P=const. Bunda vaqt birligi ichida filtrlash tеzligi kamayib boradi. Bu
rеjimda siqilgan havo yordamida filtr bilan cho`kma ostida doimiy o‘zgarmas bosim hosil qilinib turiladi va filtr ochiq bo`lib, filtrat vakuum yordamida tortib olinadi.
2. W=const. Tеzlik o‘zgarmas bo`lishi uchun bosimlar farqini oshirish kеrak.
Bu rеjimda ishlaydigan filtrlarga suspеnziya porshеnli nasoslar yordamida bеriladi.
3. Bir vaqtning o`zida bosim va filtrlash tеzligi o`zgarib turadi. Bu rеjimda
ishlaydigan filtrlarga suspеnziya vakuum nasos orqali yuboriladi. Agar
tenglamadagi bosimlar farqi ∆P=const bo‘lsa, unda

bu yerda:
f 0
∆P =∆P_o- ∆P_f - umumiy bosimlar farqi, N/m²;
∆P_o- cho‘kmaning ikki tomonidan olingan bosimlar farqi, N/m²;
∆P_f - filtr to‘siqning ikki tomonidan olingan bosimlar farqi, N/m².
tenglamadan filtratning hajmi, filtrning unumdorligini aniqlash mumkin.
Hamda har qanday rejim uchun filtrlash vaqtini ham aniqlash mumkin. Bosimlar farqi bir xil bo‘lganda filtrlash vaqti qancha ko‘p bo‘lsa, shuncha ko‘p filtrat olinadi. tenglamaga binoan bosimlar farqi ∆P, suspenziyaning qovushqoqligi μ, cho‘kmaning solishtirma qarshiligi r₀, cho‘kma va filtrat hajmining nisbatlari faqat tajriba orqali aniqlanadi. Shu sababli bularning o‘zaro bog‘lanishi filtrlash doimiyligi K orqali ifodalanadi:

Xuddi shuningdek filtr to‘siqlarning gidravlik qarshiligini ham filtrlash
doimiyligi C bilan belgilash mumkin:

Filtr to‘siq va filtrlash doimiylarining qiymatlarini (8.4) formulaga qo‘ysak,
quyidagini olamiz: