Тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш бош илмий методик маркази

Ўз-ўзини ривожлантириш тамойили 
иштирокчиларнинг тармоқлана-диган 
фаоллик даражасида лойиҳалаш субъектига, шунингдек, қўйилган мақсадни 
амалга ошириш натижасида янги лойиҳаларнинг вужудга келишига тааллуқли. 
Бир турдаги масалалар ва муаммоларнинг ҳал қилиниши лойиҳа-лашнинг янги 
шаклларининг ривожланиши учун янги вазифалар ва муаммо-ларни пайдо қилади. 
Лойиҳа фаолиятни муваффақиятли ташкил қилиш бир қатор талабларни 
бажаришга боғлиқ. Соҳалиликни талаб этиш, яъни, лойиҳалаш предметни 
ҳимояламанганлигини тасвирлаш, маълум соҳалар билан боғлаш, деган сўздир. 
Таълим тизимининг ишлаши ва ривожланиши нафақат психологик-педагогик 

---

88 
муаммоларни, балким, фалсафий, маданиятшунослик, ҳуқуқий, иқтисодий, 
ижтимоий, психологик, физиологик ва бошқа муаммоларни ҳам эътиборга олишни 
талаб қилади, педагогик лойиҳалаш фанларнинг кенг кўламини ёритувчи 
фанлараро мазмундаги билимлар билан ишлай олишга алоқадордир. Агар биз 
лойиҳалаштириш натижасида таълимнинг янги моделини олишни истасак, олдин у 
қамраб олувчи барча ижтимоий-таълимий соҳаларни таҳлил қилиш керак. 
Лойиҳавий қараш доирасига моделнинг ҳаракат муҳитидаги таълимнинг 
ижтимоий вазияти, бир бутун таълим мазмуни, ўқувчиларнинг тақдири кирган 
бўлади; барча унга қўшимча таълим шакллари ва қадамлари, қонунчилик меъёрлари 
ва шу кабилар киради. Масалан, мақсади инглиз тили бўйича битириш 
имтиҳонининг янги шаклини тайёрлаш бўлган таълим лойиҳаси чегарасида 
етарлича кенг ижтимоий-дидактик соҳани таҳлил қилишга тўғри келди. Унга 
мактаб болаларини тил бўйича тайёрлашнинг барча айланмалари , назорат 
шакллари, хорижий тиллар ўқитувчиларига касбий таълим тизими, ўқувчилар ва 
педагогларнинг бошқа фанлар бўйича тестлар билан иш тажри-балари, мавжуд 
ўқув қўлланмалари тизими, маъмурий муносабатлар тизими ва шу кабилар кирди. 
Таълим-тарбияга манфаатдор томонлар - шахслар, давлат, жамият 
эҳтиёжларининг турлилиги билан жамият ҳаётида алоҳида ўрин тутади ва унинг 
барқарор ривожланишга лаёқатини ифода қилади. Таълим тизимининг 
самарали ишлаши масаласи билан ҳақиқатда мамлакатнинг барча фуқаролари 
қизиқади: дастлаб улар умумий таълим муассасаларида ўқийдилар, сўнг 
болалари ўқийди, ўзлари эса малакаларини ошириш имкониятига эгадирлар. Бу 
ҳолат одамнинг барча ҳаёт даврида узлуксиз таълимга бўлган эҳтиёжларини 
қаноатлантиришга имкон беради.