Тафсир илмига кириш. Махсудов Д. Р. Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Т

РЕЖА: 
1. Қуръони карим ва у билан болиқ илмлар. 
2. Тафсир илмига оид адабиётлар. 
Мавзунинг ўқув мақсади: Қуръони карим ва у билан боғлиқ илмлар, бу 
борада ёзилган адабиётлар ҳақида ўқувчида етарлича билим ва 
маълумотларни шакллантириш. 
 
Таянч иборалар: Қуръони карим, Қуръон номлари, сура, оят, маккий 
суралар, маданий суралар, Қуръон илмлари, Қуръон илмлари асарлари. 
1. Қуръони карим ва у билан болиқ илмлар. 
Қуръони карим Аллоҳ азза ва жалланинг каломи бўлиб, у бирор бир 
мавжудотга мансуб эмас. Мана ўн тўрт асрдан бери Қуръонни мусулмонлар 
ўқиб ўрганиб келмоқдалар. Ҳатто бошқа дин вакиллари ҳам уни тадқиқ қилиб, 
янги кашфиётлар очмоқдалар ва уни башарий калом эмаслигига амин 
бўлмоқдалар. Шундай экан, Қуръони карим ҳақида тўлиқроқ маълумотга эга 
бўлиб олиш мақсадга мувофиқ саналади. 
Авваламбор, Қуръони каримниг бир нечта номлари мавжудлигини 
таъкидлаш керак: ал-Фурқон, ат-Танзийл, аз-Зикр, ал-Китаб, ал-Ваҳий, 
Аҳсанул ҳадис, ас-сирот мустақийм, ар-руҳ ва ҳ.к.з. Қуръони каримда 
«Қуръон» лафзи 68 та ўринда келган. 
Қуръони карим 30 жуз-порадан иборат бўлиб, унинг суралари сони 114 
та, оятлари адади 6236 тани ташкил этади. Қуръон илмлари бўйича машҳур 
олим Атонинг фикрига кўра, Қуръони карим 77439та сўздан ташкил топган. 
Ибн Аббоснинг сўзларига қараганда, Қуръонда 323671 та ҳарф қатнашган. 
Унда 8804 та замма ҳаракати, 53242 та фатҳа ҳаракати, шунингдек, 39582 та 
касра аломати, 1771 та мад – чўзиш белгиси, 1252 та ташдид аломати, 134550 
та нуқта ишлатилган. 
Маданий суралар – ҳижратдан кейин Мадина ва бошқа жойларда нозил 
бўлган cуралар. Бу атама 26 та сурага нисбатан қўлланилади. Маданий оятлар 
адади 1456 та бўлиб, Қуръоннинг 37 фоизини ташкил этади. Маълумки, 
Қуръони карим оятлари бир жойда эмас, балки Макка, Мадина, Тоиф, Жуҳфа, 
Байтул Мақдис, Ҳудайбия каби шаҳарларда ва Мино, Арафот, Бадр, Уҳуд каби 
ерларда туширилган.