Tafakkur avlodi

ЎЗБЕКИСТОНДА ПАХТА ЯККАҲОКИМЛИГИНИНГ 
ЎРНАТИЛИШИ ВА УНИНГ НАТИЖАЛАРИ
165
III БОБГА ХУЛОСАЛАР
Хулоса қиладиган бўлсак, монографияда Сур
-
хон воҳасида пахта яккаҳокимлиги узил-кесил қа
-
рор топди. Пахтачилик Сурхон воҳасининг асосий 
тармоғи бўлиб қолди. Пахтачилик соҳасида фан ва 
техника ютуқларининг кенг қўлланилиши пахта 
ҳосилдорлигининг ошишига олиб келди. Айниқса, 
пахта йиғим-теримида машина меҳнатидан фойда
-
ланиш муҳим аҳамият касб этди. Воҳадан илғор ме
-
ханизаторлар, донгдор теримчилар ва машҳур раис
-
лар гуруҳи етишиб чиқди. 
Бу даврда воҳа пахтачилигида асосан ингичка 
толали пахта етиштиришга ихтисослашиб борди. 
Негаки, Сурхон воҳасининг иссиқ иқлими ингичка 
толали пахтани кўплаб етиштиришга имкон берар 
эди. Шу боис бу соҳада илмий тадқиқот ишларини 
ўтказиш Марказ томонидан қўллаб-қувватланди. 
Тажриба станцияларида яратилган янги серҳосил 
навлар бу соҳани янада тараққий эттирди. Натижа
-
да, Сурхондарё вилояти ингичка толали пахта ет
-
казиб бериш бўйича республикада биринчи ўринга 
чиқиб олди.
Аммо пахта монополияси бошқа жиддий муам
-
моларни юзага келтирди. Буларга ишсизлик, озиқ-
овқат маҳсулотларининг тақчиллиги, саноатнинг 
суст ривожланиши ва бошқаларни киритиш мум
-
кин. Қишлоқ хўжалигида заҳарли кимёвий воси
-
таларнинг ҳаддан ортиқ кўп қўлланилиши эко
-
логик вазиятни ёмонлаштириб юборди. Юқумли 
касаллик лар, оналар ва болалар ўртасидаги ўлими 
кўпайди. Қолаверса, Марказ томонидан белгилан
-
ган режани бажариш учун одамлар қаҳратон со
-

---

Якубова Диларам Таджиевна
166
вуқда пахта теришга чиқартирилди. Бу эса, улар
-
нинг соғлиқларига путур етказди. Шунга қарамай, 
Марказ пахтакорлар меҳнатига кам ҳақ берарди. Бу 
ҳам етмагандек, янада кўпроқ пахта етказиб бериш 
мажбуриятини юклади. Режани бажара олмаганли
-
клари учун маҳаллий раҳбарларимиз қўшиб ёзиш
-
га мажбур бўлишди. Иттифоқ томонидан маҳал
-
лий шароитлар ҳисобга олинмай, бир қолипдаги 
йўл-йўриқлар берилавергани қишлоқдаги барча 
ишларнинг орқага кетишига олиб келди. 1983-1988 
йилларда бўлиб ўтган «пахта иши», «ўзбеклар иши» 
жараёни вилоят да ижтимоий-иқтисодий вазият
-
нинг оғирлашувига сабаб бўлди. Фақат И.Каримов
-
нинг ҳокимиятга келиши вазиятни бироз юмшади. 
Пахта монополиясига чек қўйиш ва унинг оқибат
-
ларини бартараф этиш учун чоралар кўрила бо
-
шланди.

---