Tadrij (arabcha)-klassik poeziyadagi badiy usullardan biri bo’lib, darajama



Download 0,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/29
Sana07.06.2021
Hajmi0,65 Mb.
#65878
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   29
Bog'liq
sheriy sanatlar (1)

 

Tadrij    (arabcha)-klassik    poeziyadagi    badiiy    usullardan    biri    bo`lib, 

darajama 

daraja  rivojlantirib  borish    manosini    ifodalaydi.    Tadrij    voqeaband  (q) 

she’rlarga  xos  bo`lib,    she’rdagi      bir    obraz    yoki  (tushuncha)      o`xshatishlar  

vositasi    bilah  rivojlantirilib    boriladi.  Kitobxonning    ko`z    o`ngida    bir    obraz  

(yoki    tushuncha)  ning    o`xshatishlar    sirasi    bilan    ifodalangan    mukammal 

badiiy  lavhasi  gavdalanadi.  Masalan:  

                     Yordan  ayru ko`ngul mulke durur  sultoni  yo’q,     

                  Mulkkum,  sultoni yo`q,  jisme  durur kim,  joni  yo`q 

                     Jismdin  jonsiz  ne hosil, ey  musulmonlar, kim  ul, 

                     Bir qaro  tufroqdek durkim,  gulu rayhoni  yo`q. 

                     Bir qaro  tufroqkim,  yo`qtur  gulu  rayhon  anga 

                     Ul  qarong`u  kechadekdurkim,  mahi  toboni  yo`q... 

                                                                  (Navoiy.) 

Yuqoridagi    misralarda    (g`azalning    oxiriga    qadar)  yordan    ajralgan    ko`ngil  

(oshiq)  ning    holati    haqida    so`z    boradi.  Birinchi    misrada    yordan    ajralgan 

“ko`ngil”  “sultonsiz    mamlakat”ga    o`xshatilsa,    ikkinch    misrada    “sultonsiz  

mamlakat” “jonsiz  jism”ga o`xshatiladi  va  hokazo. Aslida  “sultonsiz  mamlakat” 

ga    nisbatan    qo`llangan    “jonsiz    jism”    ham  “yordan    ajralgan  ko`ngil”ga  borib  

taqaladi.  



“Yordan  ajralgan  ko’ngil”- “sultonsiz  mamlakat” –“jonsiz  jism” . 

 

Tajnis    (arabcha)-omonim    (q)    so`zlarni    qo`llash  hamda    qo`shimchalar  

vositasi 



12 

 

bilan  yo  so`zlarni  tarkiblarga  ajratish  bilan  hamshakl  qilish. Bu  so`z  o`yini  



deb  ham  yuritiladi.  To`liq – tajnis  barcha  imkoniyatlardan  foydalanilgan  t a j n 

i s –“tajnisi  tom” deyiladi. Tajnis  tuyoq  (q) janirida  keng  qo`llaniladi. Masalan:     

 

  Chun  pariyu  hurdur  oting,  begim, 



     Sur’at  ichra  dev  erur  oting,  begim. 

  Har  xadanggikim, ulus  ondin  qochar, 

  Notavon  jonim  sori  oting begim.                       (Navoiy.) 

 


Download 0,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish