Тадбиркорлик соҳасида маъмурий тартиб-қоидалар бўйича

Режадан ташқари текширишлар ва уларнинг аҳамияти

Режадан ташқари текшириш – назорат қилувчи органлар томонидан қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартиб- да ва ҳолларда амалга ошириладиган йиллик (чораклик) тек- ширишлар режасига киритилмаган текшириш (шу жумладан қисқа муддатли текшириш).

(Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятини текшириш ва Текширишларни рўйхатга олиш китобини юритиш тартиби тўғрисидаги Низом¹⁰¹ (рўйхат рақами 1650, 2006 йил 29 де- кабрь)га қаранг)
Тадбиркорлик фаолиятида текширишларнинг турларидан бири режадан ташқари текширишдир.
Аҳамиятига кўра режадан ташқари текшириш режали текши- ришдан фарқ қилади. Режадан ташқари текширишнинг биринчи фарқ қилувчи жиҳати текширишлар жадвалига киритилмаслиги- дир. Яъни бундай текширишлар олдиндан режалаштирилмайди ва режа-жадвалга киритилмайди. Иккинчи фарқ қилувчи жиҳати за- рур бўлган асословчи сабаблар бўлган тақдирда назорат қилувчи органлар томонидан, яъни:

• 
  агар текширувни ўтказиш зарурати ЎзР Президентининг ва ҳукуматининг қарорларидан келиб чиққанда. (Бунда агар Президент ва Ҳукумат қарорларида текшириш ўтказиладиган хўжалик юритувчи субъект номи аниқ кўрсатилган бўлса, Кен- гаш ёки унинг вилоят комиссиясининг розилигини олиш талаб қилинмайди);
  
• 
  назорат қилувчи органга хўжалик юритувчи субъект томо- нидан қонунлар ва бошқа қонун ҳужжатларининг бузилганли- ги тўғрисида қўшимча маълумотлар келиб тушганда. (Қўшимча маълумотлар сифатида корхоналар, ташкилотлар, муассаса-
  

¹⁰¹ Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2006 й., 51– 52-сон, 525-модда.
лар ва фуқароларнинг аниқ исботланган ва ҳужжатлар билан тасдиқланган қонунбузилиш фактлари хизмат қилиши мумкин);

• 
  фавқулодда вазиятлар юзага келишининг олди олинаёт- ганда;
  
• 
  санитария-эпидемиология вазияти мураккаблашганда, шу- нингдек қўшни давлатлардан юқумли касалликлар кириб келиши ва тарқалиши эҳтимоли вужудга келганда.
  

Молия-хўжалик фаолияти билан боғлиқ бўлмаган текшириш тадбиркорлик субъектининг назорат қилувчи органларга унинг фаолиятини текшириш тўғрисидаги асосли таклифи асосида ҳам ўтказилиши мумкин.
(Назорат қилувчи органлар томонидан ўтказиладиган, тадбир- корлик субъектлари – юридик шахслар фаолиятини текшириш- ларни мувофиқлаштириш тартиби тўғрисидаги Низом 16 банди)