Тадбиркорлик фаолияти ва уни ривожлантиришда иқтисодий таълимнинг ўрни

Foydalanilgan adabiyotlar:
1. S.Salayev, N.Fayzullaev, J.Atayev, D.Sidov, M.Gulmonov “ Tadbirkorlik asoslari”
T: 2012y -108b. 
2. Abduroxmonov.Q.H, Xolmominov.Sh.R, “Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi” 
O`zbekiston yozuvchilar uyushmasi. “Adabiyot jamg`armasi” nashriyoti. T: 2004y. 
3. M.M.Muhammedov, D.I.Ismatov, M.X.Hamroev, A.M.Qudratov “Tadbirkorlik 
iqtisodiyotining asoslari” Samarqand 1998y. 
4. M.P.Boltaboyev, M.S.Qosimov, B,K.G`oyibnazarov, Sh.J.Ergashxodjaueva, 
A.N.Samadov, Sh.I.Otajaonov “Kichik biznes va tadbirkorlik”. “Noshir”. T.: 2011y. 
Talaba mustaqil ish topshiriqlari:
1.
 
Tadbirkorlikning yuzaga kelishi to‘g‘risida ma’lumotlar to‘plang 
2.
 
Mustaqil O‘zbekistonda tadbirkorlik tizimi haqida ma’lumot to‘plang. 

---

44 
Hozirgi sharoitlarda xususiylashtirish - tadbirkorlikning asosi bo‘lmish xususiy 
mulkchilikni qayta tiklashga da’vat etilgan. Xususiylashtirish ijtimoiy - iqtisodiy vazifalarni hal 
qilish, bozor muhitini shakllantirish vositasidir. U raqobatni yuzaga keltirib, tadbirkorlarga va 
turlicha mulkiy shakldagi korxonalarning raxbarlariga erkinlik berishi kerak. 
Tadbirkorlik 
faoliyatini 
amalga 
oshiruvchi, 
ushbu 
sohasida ishlovchi yoki ishlashga ahd qilgan kishilar zarur ma’lumotga ega 
bo‘lishi va qonunlarda nimalarga ruxsat etiladiyu, nimalar 
taqiqlanganligini bilishi kerak. Buning uchun maxsus «Maroqand» axborot 
tizimi tashkil etilgan va u tadbirkorlar faoliyatlarida o‘ziga xos ahamiyat kasb 
etmoqda. Bu masalalarning deyarli hammasida tadbirkorlarimiz hozircha 
ma’lum qiyinchiliklarga uchrab turibdilar. Mana shu qiyinchiliklarni yengish va 
boshqa muhim muammolarni muvaffaqiyat bilan hal qilish tadbirkorlar oldidagi 
eng muhim vazifalaridan biridir. Tadbirkorlikning rivojlanishini quyidagi asosiy 
omillar ta’minlaydi: 
- xalq xo‘jaligi tarmoqlarining bozor munosabatlariga o‘tishi va iste’mol 
bozorining yaratilishi: 
Bu manfat va talab doirasini yanada kengaytiradi hamda faqat ommaviy 
talabdagi tovar va xizmatlarga bo‘lgan ehtiyojni yaratibgina qolmay, shaxsiy 
talab bo‘lgan narsalarga ehtiyojni ham tug‘diradi. Bunday talab va ehtiyojlarni 
tez va sifatli qilib faqatgina kichik korxonalargina qondira oladi; 
-
tadbirkorlarning mulki, xuquqi va iqtisodiy manfatlarining ximoyalanishiga 
xuquqiy va davlat idoralari kafolatlarining mavjudligi; 
Iqtisodiy va ijtimoiy davlat siyosatining barqarorligi, tadbirkorlik va biznes 
xususida ijobiy - ijtimoiy fikr yuzaga kelgan bo‘lishi, imtiyozli soliq tartibi, 
tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlovchi rivojlangan infratuzilma aqliy mulkni ximoya 
kiluvchi samarali tizim bo‘lishi kerak. 

---

45 
-
ishbilarmonlikning davlat tomonidan soliq, moliyaviy kredit va
amortizatsiya siyosati orqali munosib qo‘llab-quvvatlanishi; 
-
davlat va munitsipal korxonalarni davlat tasarrufidan chiqarish, 
xususiylashtirish, kichik firmalarni yaratish; 
-
kamdaromad, past rentabelli va zarar ko‘rib ishlovchi korxonalarning 
inqirozga uchrashining aniqligi va ular asosida kichik korxonalar ochish; 
-
davlatning ijtimoiy - siyosiy barqaror holati; 
-
tadbirkorlikning tashkiliy - huquqiy shaklini to‘g‘ri tanlash; 
-
bozor iqtisodiyoti infratuzilmasining tez rivojlanishi. 
Shunday qilib ishbilarmonlarni harakatlantiruvchi kuch - bu daromad olish 
ishtiyoqi bo‘lib bu daromad ularga ishbilarmonlik firmalarini rivojlantirish 
hamda o‘z ishini kengaytirish va unda ishlovchilarni moddiy rag‘baglantirish 
uchun kerak bo‘ladi. 
Ammo tajribalarga ko‘ra bu asosiy sabab hisoblanmaydi. Balki 
tadbirkorning daromad olmasdan boshlagan ishini davom ettira olmasligi va 
korxonaning o‘zidan-o‘zi taraqqiy topmasligini avvaldan nazarda tutishi shart.