Тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

II
 
БОБ. Тадбиркорлик фаолияти субъектлари ва уларнинг 
турлари 
Ҳиндистоннинг “МанСин” корпорацияси ижро органи раҳбари 
Манжид Сингх Ўзбекистон Респубикасида тадбиркорлик ҳуқуқи, 
умуман тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ маълумотлар, 
жумладан, бозор иқтисодиёти шароитида тадбиркорлик (бизнес) 
ҳуқуқининг роли ва аҳамияти, унинг манбалари, ҳуқуқий 
муносабатлари, қонунчиликнинг ривожланиш босқичлари каби 
етарли маълумотларга эга бўлди. Шундан сўнг Манжид Сингх 
компаниянинг ҳуқуқшуноси Ранжид Сингхдан Ўзбекистонда агар 
тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланмоқчи бўлса, қандай 
ташкилий-ҳуқуқий шаклда тадбиркорлик фаолиятини амалга 
оширишлари ҳақида маълумотлар тўплашини сўради. Ушбу 
маълумотларда асосан қуйидаги йўналишларда мавзулар ўзида акс 
эттириш лозимлигини таъкидлади: 
Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолияти субъектлари деганда 
нималар тушунилади? 
Тадбиркорлик субъектларининг қандай турлари мавжуд? 
Жисмоний шахсларнинг тадбиркорлик фаолияти билан қандай 
шаклларда шуғулланиши мумкин? 
Давлат томонидан тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш 
тартиби қандай? 
Қайси шаклдаги юридик шахслар тадбиркорлик фаолиятини олиб 
боради? 
 
Тадбиркорлик фаолияти субъектлари тушунчаси ва 
белгилари 
Тадбиркорлик фаолияти субъектлари тушунчаси ва мақомини 
аниқлаш учун авваламбор “ҳуқуқ субъекти” ва “фуқаролик ҳуқуқи 
субъекти” тушунчаларининг моҳиятини чуқур англаб олиш лозим 
бўлади. Ҳуқуқ субъекти кенг ҳуқуқий категория ҳисобланиб, унинг 
таркибига амалдаги қонун ҳужжатларига биноан ҳуқуқ ва 
мажбуриятларга эга бўлган ижтимоий муносабатларнинг барча 
иштирокчилари киради. Ўз навбатида ҳар бир ҳуқуқ тармоғининг ўз 
субъектлари (давлат ҳуқуқида – сайловчилар ва сайланувчилар, 
меҳнат ҳуқуқида - иш берувчи ва xодим, молия ҳуқуқида - солиқ 
тўловчи ва солиқ органи, жиноят процессуал ҳуқуқида 

---

II БОБ. Тадбиркорлик фаолияти субъектлари ва уларнинг турлари
35 
Тадбиркорлик ҳуқуқининг субъектлари – бу тадбиркорлик 
фаолиятини амалга оширишга ваколатли бўлган шаxслардир. 
суриштирувчи, терговчи, гумондор, айбланувчи, судланувчи ва ҳ.к.) 
бўлганидек, тадбиркорлик ҳуқуқининг ҳам ўз субъектлари бор. 
Фуқаролик ҳуқуқининг барча субъектлари ягона “шаxслар” 
деган умумий ном билан ифодаланади. “Шаxслар” ҳам ўз навбатида 
уч гуруҳга бўлинади: