Tadbirkorlik asoslari sohasi

8-MAVZU: TADBIRKORLIKDA KORXONANING YURIDIK MAQOMINI TANLASH

YURIDIK MAQOMGA EGA	YURIDIK MAQOMGA EGA EMAS
МAS’ULIYATI CHEKLANGAN JAMIYAT (МCHJ)	YAKKA TARTIBDAGI TADBIRKORLIK (YTT)
ХUSUSIY KORXONA	HUNARMANDCHILIK
ОILAVIY KORXONA	ОILAVIY TADBIRKORLIK
FERMER XO‘JALIGI	DEHQON XO‘JALIKLARI
АKSIYADORLIK JAMIYATI (АJ)
QO‘SHMA KORXONALAR
SHO‘BA KORXONALAR
Yuridik shaxslar tushumdan 5% soliq to‘laydi (2019-yildan 4% аylanma mablag‘lardan). Аgarda 1 mlrd.dan оshsa umumiy soliqlar to‘laydi.	Jismoniy shaxslar qat’iy belgilangan soliq to‘laydi (eng kam oylik ish haqi ro‘yxat bo‘yicha).

Yuridik shaxs

(ingl. legal person, legal counsel) muassasa, korxona yoki tashkilot; ma’lum bir o‘z mulkiga ega hamda o‘z nomidan mulkiy, xususiy mulk huquqlarini amalga oshirish va majburiyatlariga javobgardir. U mulk bo‘yicha sirlarga da’vogar va javobgar bo‘lish huquqiga ega. Bankda o‘z hisob raqamiga ega hamda mustaqil balansini olib boradi.
I qtisodiy faoliyat turli ko‘rinishlarda amalga oshiriladi. Masalan, biz turli mahsulotlarni ishlab chiqarish bilan xizmat ko‘rsatishni farqlaymiz. Shunga ko‘ra, iqtisodiyot sohalari va tarmoqlarning xususiyatlaridan kelib chiqqan holda, tadbirkorlik faoliyati turlari o‘zidagi jarayonlar shakli va mazmuni hamda ularni amalga oshirish usullariga ko‘ra farqlanadi. Tadbirkorlik faoliyati xizmat ko‘rsatish, vositachilik faoliyati, iste’mol tovarlar ishlab chiqarish, moliyaviy operatsiyalar kabi sohalarda nisbatan samarali amalga oshadi. Tadbirkorlik faoliyatining yo‘naltirilganligi, kapitalni kiritish obyekti va aniq natijalarga ko‘ra tadbirkorlik turlari farqlanadi.




Xususiy firma – ayrim shaxslarga va oilalarga qarashli bo‘lib, individual xususiy mulk hisoblanadi. Bunday korxonalar kichik, o‘rta biznesda va qishloq xo‘jaligi sohalarida faoliyat yuritadilar.