Tadbirkorlik asoslari ц

yonilg‘i va energiya. Ishlab chiqarish jarayonida ko‘mir, neft, benzin kabi yonilg‘i, elektr, gaz, bug‘ kabi energiya manbalaridan foydalanish mumkin;

asosiy vositalar amortizatsiyasi. Ishlab chiqarish jarayonida asosiy vositalarning eskirgan qismi mahsulot tannarxiga qo‘shilib boradi;

ish haqi va sug‘urta ajratmalari. Ishchilarga to‘langan ish haqi va unga nisbatan hisoblangan sug‘urta ajratmalari mahsulot tannarxiga qo‘shiladi;

mahsulot sotish xarajatlari. Mahsulotni qadoqlash, tashish va rek- lama qilish xarajatlari ham mahsulot tannarxiga qo‘shiladi.

MAHSULOT TANNARXINI PASAYTIRISH IMKONIYATLARI
Mahsulot tannarxini aniqlash va uning tarkibini tahlil qilish tannarxni pasaytirish imkoniyatlarini topishga yordam beradi. Umumiy holda tan- narxni pasaytirish imkoniyatlari sifatida quyidagilarni ko‘rsatish mumkin:

• 
  asosiy kapitaldan samarali foydalanish;
  
• 
  aylanma kapitaldan samarali foydalanish;
  
• 
  ishlab chiqarishni samarali tashkil etish;
  
• 
  tashqi imkoniyatlar.
  

Asosiy kapitaldan samarali foydalanishning quyidagi yo‘llari mav- jud: ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish; ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va mexanizatsiyalash; ishlab chiqarish quvvatlarini to‘liq ishga tushirish.
Aylanma kapitaldan samarali foydalanish quyidagilarni taqozo etadi: materiallardan yo‘qotishlarning oldini olish; ularni tejamli ishlatish; mate­rial sarflarini me’yorlar asosida amalga oshirish.
Ishlab chiqarishni samarali tashkil etish quyidagi chora-tadbirlar- dan iborat bo‘lishi mumkin: ishlovchilarning malakasini oshirish; meh- natni ilmiy asosda tashkil etish; mehnatni me’yor asosida tashkil etish va rag‘batlantirish.
Mahsulot tannarxini pasaytirishning tashqi imkoniyatlari sifatida xomashyo va materiallar narxini pasaytirish; soliq yukini qisqartirish; ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va kooperatsiya kabilarni ko‘rsatish mumkin.