Tabiiy tolalar va matoga ishlov berish

фотография асарлари: мавзуи (портретлар, пейзажлар, кундалик воқеалар ва ҳоказо) ва қандай мақсадда ишланганидан қатъи назар, шу жумладан фотографияга ўхшаш усуллар билан олинган асарлар;

барча турдаги электрон-ҳисоблаш машиналари (ЭҲМ) учун дастурлар, шу жумладап амалий дастурлар еа операцион тизимлар. Ахборот технологиялари жадал ривожланаётган ҳозирги вақтда ЭҲМлар учун дастурлар муаллифлик ҳуқуқи объектлари орасида алоҳида ўрин эгаллайди. Шунинг учун Узбекистонда бу объектни муҳофазалаш тартибларини биз кейинги бўлимда тўлиқ кўриб чиқамиз.

турдош ҳукуцлар саҳна асарлари, ижролар, ижроларнинг аудио ёзувлари ва видеотасвирлари (ижронинг ёзиб олинганлари), эфир ва кабель телевидениеси ташкилотларининг эшиттиришларига тарқалади.

Муаллифлик ҳуқуқи объектининг яратилиш усулига кўра улар агар шакли оригинал, мазмуни эса оригинал (тўла ёки қисман) ёки бошқа асарлардан олинган бўлса мустацил асарлар ва мустацил бўлмаган - шакли ва мазмуни бошқа асарлардан олинган асарларга бўлинади. Мустақил бўлмаган асарларга бошқа асарларни қайта ишлаш натижасида олинган асарлар (таржималар, ишлов беришлар, аннотациялар, рефератлар, резюмелар, обзорлар ва бошқа фан, адабиёт ва санъат асарларини қайта ишлаш натижасида олинган асарлар) ва тўпламлар (тузилган асарлар) киради. Бундай асарларга энциклопедиялар, антологиялар, маълумотлар базалари ва ижодий меҳнат натижасида танланган ва тартибга солинган материалларни ўз ичига олган бошқа асарлар киради.
Қайта ишлаш натижасида яратилган асарлар, улар учун асос бўлган асар ёки уларнинг таркибига киритилган асар муаллифлик ҳуқуқи объекти бўлиши ёки бўлмаслигидан қатъи назар, муаллифлик ҳуқуқи билан муҳофаза қилинади.
Муаллифлик ҳуқуқининг ғоялар, методлар, жараёнлар, тизимлар, усуллар, объектив равишда мавжуд бўлган ечим ва фактлар бўйича кашфиётларга тарқалмаслиги қабул қилинган. Қайд этиб ўтамизки, асарга муаллифлик ҳуқуқи бу асар акс этган моддий объектга мулкчилик ҳуқуқига боглиқ эмас.
Юқорида кўрсатилганлардан ташқари қуйидагилар муаллифлик ҳуқуқи объектлари ҳисобланмайди: