Tabiiy fanlar savodxonligi bo'yicha xalqaro tadqiqotlarga tayyorgarlik ko'rish uchun

Mazkur savol o‘quvchilarning hodisalarni ilmiy jihatdantushuntirishkompetensiyasini 
baholashga qaratilgan. 
3-savol 
Suvni tozalash jarayonining to‘rtinchi bosqichida suvga xlor 
qo‘shiladi.Nima 
sababdan 
suvga 
xlor 
qo‘shiladi?
_____________________________________________________________
_________________________________________________________ 
Baholash mezoni 
Mazkur topshiriqni bajarish uchuno‘quvchilar kimyo fanidan xlorning xossalari 
vaishlatilishi haqidagi bilimlarni yodga olishlari kerak: xlor – zaharli gaz, kuchli 
oksidlovchi; xlorlash – suvdagi organik qoldiqlarni oksidlash va dezinfeksiya qilish usuli. 
Agar 
o‘quvchilarning 
javoblarida 
bakteriya 
(mikrob 
yoki 
virus)larning 

---

yo‘q qilinishi haqida qayd etilgan bo‘lsa, javob to‘liq qabul qilinadi (1 ball). 
To‘g‘ri javoblar quyidagicha bo‘lishi mumkin: 
► 
bakteriyalardan tozalash uchun; 
► 
xlor bakteriyalarni o‘ldiradi.Agar javob yo‘q yoki quyidagi javoblar bo‘lsa, javob 
qabul qilinmaydi (0 ball). 
► 
u for kabi ta’sir ko‘rsatadi; 
► 
suvni yaxshiroq tozalash va qolganbarcha narsalarni o‘ldirish uchun; 
► 
suvni ichishga yaroqli bo‘lgan holda tozasaqlash uchun. 
Mazkur 
savol 
o‘quvchilarning 
hodisalarni 
ilmiy 
jihatdan 
tushuntirish 
kompetensiyasini baholashga qaratilgan. 
4-savol
Tasavvur qiling, suvni tozalashjarayoni tugagaganidan keyin,uning 
sifatiga 
javobgar 
bo‘lgan 
suv 
ta’minoti 
tashkiloti 
xodimlari 
suvdan 
namuna 
olib, 
navbatdagi 
tekshiruvni 
o‘tkazayotganlarida 
suvda 
qandaydir 
xavfli 
bakteriyalarni 
topishdi. 
Bunday vaziyatda odamlar uyda suvni ichishdan oldin nima qilishlari kerak? 
____________________________________________________________________ 
________________________________________________________________ 
Baholash 
mezoni 
Mazkur topshiriqni bajarish uchun o‘quvchilar biologiya fanidan tegishli bilimlarni 
yodga olishlari kerak: kasallik qo‘zg‘atuvchi bakteriyalar, umuman, tirik organizmlar 
yuqori temperatura ta’sirida halok bo‘ladi. Shuningdek, o‘quvchilar suvni tozalashda fan-
texnika yutug‘i bo‘lgan suvni fltrlovchi moslamalardan foydalanish kerakligini bilishlari 
kerak. 
Agar o‘quvchilarning javoblarida suvni qaynatish, uy sharoitida suvni tozalashning 
xavfsiz usullari keltirilgan bo‘lsa, javob to‘liq qabul qilinadi. Masalan: fltr o‘rnatish. 
Javoblarda uy sharoitida suvni tozalashning xavfsiz bo‘lmagan, uy sharoitida qo‘llash 
mumkin bo‘lmagan usullar keltirilgan yoki javob yo‘q bo‘lsa, javob qabul qilinmaydi. 
Noto‘g‘ri javoblar quyidagicha bo‘lishi mumkin: 
► 
chelakdagi suvga xlor aralashtirib, suvni ichish; 
► 
kimyoviy moddalar va xlordan ko‘proq qo‘shish; 
► 
suvni distillash; 
► 
suvni yana bir bor tozalash; 
► 
qahva tayyorlaydigan moslamaning fltridan foydalanish; 
► 
suvni tozalash jarayoni qaytadan to‘liq ishga tushguncha do‘kondan suv sotib olib 
ichish. 
Mazkur 
savol 
o‘quvchilarning 
hodisalarni 
ilmiy 
jihatdan 
tushuntirish 
kompetensiyasini baholashga qaratilgan. 
5-savol 
Ifloslangan suvni ichish quyida keltirilgan kasalliklarni keltirib 
chiqarishi mumkinmi? 
Har bir qatorda “Ha” yoki “Yoq”ni aylanaga oling.
Ifloslangan suvni ichish quyida 
Ha yoki 

---

keltirilgan 
kasalliklarni keltirib chiqarishi 
mumkinmi? 
Yo‘q?
Diabet 
Ha / Yo‘q
Diareya 
Ha / Yo‘q
OIV yoki OITS 
Ha / Yo‘q
Baholash mezoni 
Mazkur topshiriqni bajarish uchun biologiya fanidan yuqumli kasalliklar va ularning 
yuqish yo‘llari haqidagi bilimlarni yodga olish kerak: diabet kasalligi yuqumli emas, u 
organizmda moddalar almashinuvining buzilishi natijasidayuzaga keladi; diareya – 
yuqumlikasallik, ifloslangan suv, oziq-ovqat mahsulotlari orqali yuqsa, OIV/OITS 
ifloslangan 
suvni 
ichish 
orqali 
yuqmaydi. 
Agar o‘quvchilar quyidagi ketma-ketlikda uchta to‘g‘ri javobni belgilashsa, javob to‘liq 
qabul qilinadi (1 ball): Yo‘q, Ha, Yo‘q. 
Boshqa javoblar belgilansa yoki javob umuman yo‘q bo‘lsa, qabul qilinmaydi (0 
ball).