Tabiiy fanlar savodxonligi bo'yicha xalqaro tadqiqotlarga tayyorgarlik ko'rish uchun

To‘g‘ri javoblar quyidagicha bo‘lishi mumkin: 
► 
atmosferaga chiqindilar chiqarilishining ortishi tufayli temperaturaning ko‘tarilishi; 
► 
chunki 1910-yildan boshlab har ikkala grafk ko‘rsatkichlari orta boshlagan; 
► 
CO
2 
miqdori ortishi bilan temperatura ko‘tarilib borgan; 
► 
grafkdagi chiziqlar bir vaqtning o‘zida yuqoriga ko‘tariladi; 
► 
CO
2 
havoga qanchalik ko‘p miqdorda ajralib chiqsa, temperatura shunchalik ortadi; 
► 
havoga ajralib chiqayotgan CO
2 
miqdori Yeratmosferasining o‘rtacha temperaturasiga 
to‘g‘ri proporsional.

---

Agar 
o‘quvchilarnig 
javoblarida 
faqatgina 
atmosfera 
(o‘rtacha) 
temperaturasiningko‘tarilishi yoki ajralib chiqayotgan karbonat angidrid gazimiqdorining 
ortishi aytilgan bo‘lsa,javob qabul qilinmaydi (0 ball).
Noto‘g‘ri javoblar quyidagicha 
bo‘lishi mumkin: 
► 
temperaturaning ortib ketishi; 
► 
C
2 
miqdorining ortib ketishi 
► 
grafkda temperaturaning sezilarli darajada ortishini ko‘rish mumkin; 
► 
Yerda temperatura ko‘tarilishining asosiy sababi karbonat angidrid sanaladi. 
Shuningdek, javobda karbonat angidrid gazi miqdorining ortishi bilan atmosfera 
temperaturasining ko‘tarilishi o‘rtasidagi bog‘liqlik aniq ifodalanmagan bo‘lsa, javob 
qabul qilinmaydi. 
► 
Yer temperaturasi ko‘tarilishining asosiy sababi karbonat angidrid gazi 
sanaladi.Boshqa noto‘g‘ri javoblar yoki javob yo‘q bo‘lsa, javob qabul qilinmaydi. 
Mazkur savol o‘quvchilarning ma’lumotlar va dalillarni ilmiy talqin qilish 
kompetensiyasini baholashga qaratilgan. 
2-savol 
Valida 
ismli 
o‘quvchi 
Anvarning 
xulosasini 
ma’qullamadi. 
U 
ikkita 
grafkni 
o‘zaro 
taqqoslab, 
grafklarning 
ba’zi 
qismlari 
Anvarning 
xulosasini 
tasdiqlamasligini 
aytdi. 
Grafklarning 
qaysi 
qismlari 
Anvarning 
xulosasini 
tasdiqlamaydi? 
Misol 
keltiring 
va 
javobingizni 
izohlang. 
_____________________________________________________________ 
______________________________________________________________ 
Baholash mezoni 
Mazkur topshiriqni bajarish uchun o‘quvchilar yuqorida keltirilgan har ikkala grafkda 
ifodalangan ma’lumotlarni talqin qilishlari, ularni o‘zaro taqqoslashlari talab etiladi. Ular 
karbonat angidrid gazining atmosferaga chiqarilishi bilan Yer atmosferasi o‘rtacha 
temperaturasining ko‘tarilishi aks etgan grafklardagi bir-biridan farq qiladigan qismlarni 
aniqlay olishlari kerak. Aynan shu qismlar Anvarning xulosasini tasdiqlamaydigan 
faktlardir. 
Agar o‘quvchilar o‘z javoblarida har ikkala grafkning bir xil qismlari bir paytda yuqoriga 
ko‘tarilmasligi yoki pastga tushmasligini qayd etishsa va tegishli izohlar berishsa, javob 
to‘liqqabul qilinadi (2 ball). 
To‘g‘ri 
javoblar 
quyidagicha 
bo‘lishi 
mumkin: 
► 
1900-yildan 1910-yilgacha CO
2 
miqdori taxminan ortib borgan, bu vaqtda temperature 
pasayib borgan 
► 
1980-yildan 
1983-yilgacha 
karbonat 
angidrid 
gaziningmiqdori 
kamayib 
borgan,temperatura esa ko‘tarilgan; 
► 
1980-yillarda temperatura deyarli o‘zgarmagan, birinchi grafkdagi ko‘rsatkichlar esa 
ortgan; 
► 
1950- va 1980-yillar oralig‘ida temperatura ko‘tarilmagan, havoga chiqarilgan 
CO
2
miqdori esa ortib borgan;
► 
1940-yildan 1975-yilgacha temperatura deyarli 

---

o‘zgarmagan, 
havoga 
chiqarilganCO
2 
ning 
miqdori 
esa 
keskin 
ortgan; 
► 
1940-yilda temperatura 1920-yildagiga nisbatan ancha yuqori, ammo havoga 
chiqarilgan 
karbonat 
angidrid 
gazining 
miqdori 
esa 
bir 
xil 
bo‘lgan.