Tabiiy fanlar fakulteti Biologiya yo’nalishi

20- rasm. Volvokslar orasida rangli va rangsiz parallel rivojlanishi. A, B Dunaliella (A — vegetativ hujayra, B — hujayraning uzunasiga V, G — Hyaliella (8 — vegetativ hujayra, G — hujayraning uzunasiga bo’linishi natijasida ko’payishi); D, E, — Chlamydomona s (D — vegetativ hujayra. E- zoosporalarning hosil bo‘lishi); J. 3 - Polytoma (J — vegetativ hujayra, Z-zoosporalarning hosil bo’lishi); I — Chlorogonium; K — Hyalogonium.


Volvokslar tartibining ba’zi vakillarida avtotrof oziqlanishdan geterotrof oziqlanishga o‘tilishi munosabati bilan assimilyasiya apparati reduksiyalangan. Natijada xromatofor va xlorofill yo‘qolib, rangsiz turlar kelib chiqqan. Xlorofillsiz formalar boshqa suvo‘tlarda ham bo‘lgan, lekin volvokssimonlar tartibida ko‘proq taraqqiy etgan (12-rasm, A,B). Masalan dunaliella bilan parallel rivojlangan Hyaliella turkumi hujayrasida xromatoforalar reduksiya qilinganligi bilangina undan keskin farq qiladi. Ikkala turkum yalang‘och hujayraga ega bo‘lib, ikkiga teng bo‘linish yo‘li bilan ko‘payadi (12-rasm, V, G). Polytoma, Chloorgonium (12-rasm, I) va Hyasogonium (12- rasm, K) turlari xlamidomonadadan hujayrasida xlorofill yo‘qligi bilan farq qiladi.



21- rasm. Turli xil volvokslar koloniya hujayralarining asta- sekin pushtsizlanib borishi (sterilizatsiya etilishi):
A — Eudorina elegans, B — E. indica; V - Pleudorina californica; G — P. sphaerica