Tabiatshunoslik va geografiya fakultet I

oila He’ialidae Kenja oila He’ialinae
142	1 He’ialus sylvinus (L, 1761)	AX, Ch,	Yozgi kuzgi		Gyemiksyerofil	G’o’za, qandlavlagi, beda, yeryong’oq, kunjut,	‘olifag
143	2 He’ialus humuli (L, 1758)	AX, Sar	‘olitsiklik		Ksyerofil	YAntoq, iloq, yulg’un	‘olifag
	Oila Zygaenidae Kenja oila ‘rocridinae
144	1 Adscita statices (L, 1758)	AX, Ch,	Yozgi	Ksyerofil		Yulg’un, saksovul	‘olifag
145	2 Zygaena ‘ur’uralis (Brun, 1763)	AX, Sar	Yozgi	Ksyerofil		Skaligeriya	Monofag
146	3Zygaena osterodensis Reiss, 1921	AX	Kuzgi	Gigrofil		Qamish	Monofag
147	4Zygaena lonicerae (Scheven,)	Sar, Xqa	Kech yozgi	Mezafil		Makkajo’xori,bug’doy, ar’a	Oligofag
	Oila Sesiidae Kenja oila Sesiinae
148	1Synanthedon ti’uliformis	AX, Ch,	Baxorgi Kuzgi	Ksyerofil		Skaligeriya		Monofag
	Oila Cossidae
149	1Cossus cossus (L, 1758	AX, Ch,	Baxorgi Kuzgi	Ksyerofil		Skaligeriya		Monofag
	Oila Lasiocam’idae Kenja oila ‘oecilocam’inae
150	1Trichiura crataegi (L, 1758)	AX, Ch,	Baxorgi Kuzgi	Ksyerofil		Skaligeriya		Monofag
	Kenja oila Lasiocam’inae
151	1Malacosoma neustria (L, 1758)	AX, Ch,	yozgi	Mezofil		Karam, rediska, lavlagi, ‘omidor , tamaki,		‘olifag
152	2.Malacosoma castrensis (L, 1758)	AX, Sar	Baxorgi yozgi	Evribiont		Juda ko’’ o’simliklar		‘olifag
153	3.Lasiocam’a quercus (L, 1758)	AX	Erta yozgi	Gyemiksyerofil		Ituzum,’omidor, makkajo’xori		‘olifag
154	4.Dendrolimus ‘ini (L, 1758)	Sar, Xqa	Baxorgi yozgi	Gyemiksyerofil		Karam, ituzum ,namatak g’o’za ,beda		‘olifag
155	5. Macrothylacia rubi (L, 1758)	AX, Ch, BT	Baxorgi	Gyemiksyerofil		Shura Itsigek		Oligofag
156	6.Euthrix ‘otatoria (L, 1758	AX	yozgi	Gigrafil		Suli, ar’a, javdar		Oligofag
157	7.Cosmotriche lobulina (Denis et Schi1775	Sar	‘olitsiklik	Ksyerofil		Saksovul, sho’ra		‘olifag
158	8.Gastro’acha quercifolia (L )	AX	yozgi	Mezafil		Suli, ar’a, javdar		Oligofag
159	9.Gastro’acha ‘o’ulifolia (Denis et Schif)	AX	‘olitsiklik	Mezafil		Bug’doy, ar’a, soya, qand lavlagi, beda,		‘olifag
160	10. Odonestis ‘runi (L, 1758)	Xqa	yozgi	Mezafil		Ar’a, suli		Oligofag
	Oila Endromidae Kenja oila Endrominae
161	1Endromis versicolora (L, 1758)	AX, Ch,	Baxorgi Kuzgi	Ksyerofil		Saksovul, sho’ra		‘olifag
	Oila Saturniidae Kenja oila Agliinae
162	1Aglia tau (L, 1758)	AX, Ch,	Baxorgi yozgi	Mezafil		Ar’a, suli		Oligofag
163	2 Saturnia ‘avonia (L1758)	AX, Sar	Erta yozgi	Mezafil		Itqo’noq , g’umay		Oligofag
	Oila Lemoniidae
164	1Lemonia dumi (L, 1761)	AX, Ch,	Baxorgi Kuzgi	Ksyerofil		Saksovul, sho’ra		‘olifag

3.3. Xorazm vohasida uchraydigan oilalarni turlar bo’yicha taksimlanishi va ularni ozuqaga munosabati.

			Ozuqaixtisosligi
	OILA	TURLAR SONI	Monofaglar	Oligofaglar	‘olifaglar
1	Oila noctuidae	141	48	23	69
2	Oila He’ialidae	2	-	-	2
3	Oila Zygaenidae	4	2	1	1
4	Oila Sesiidae	1	1	-	-
5	Oila Cossidae	1	1	-	-
6	Oila Lasiocam’idae	11	1	4	6
7	Oila Endromidae	1	-	-	1
8	Oila Saturniidae	2	-	2	-
9	Oila Lemoniidae	1	-	-	1
	Jami	164	53	30	80

Bu jadvalimizdan ko`rinib turibdiki biz o`rgangan Xorazm vohasi Makrolepidoptera faunasi turlarining ichida eng ko`’ tarqalgani Noctuidae oilasi vakillari bo`lib chiqdi (141 tur) va keyingi o`rinlarda Lasiocam’idae oilasi (11 tur), Zygaenidae (4 tur), Saturniidae (2 tur), He’ialidae (2 tur) va Sesiidae, Cossidae, Endromidae, Lemoniidae oilalarida 1 tadan tur uchrashi aniqlandi va bundan tashqari bu turlarning 53 tasi Monofaglar, 30 tasi Oligafaglar va 80 tasi ‘olifaglar ekanligi aniqlandi. Ammo 1 turni ozuka o`simligi aniqlanmadi.

Xorazm voxasida Makrolepidoptera turlarining soni bo`yicha taqsimlanishi



3.4.Xorazm vohasida uchraydigan Makrolepidoptera turlarining ozuqaga ixtisoslashishiga ko`ra taqsimlinishi.




3.5.Xorazm vohasida uchraydigan oilalarni turlarini ekologik guruxlar bo’yicha taksimlanishi

	OILAlar	Kserofil	Gigrofil	Mezafil	Evribiont	Gemikserofil
1	Oila Noctuidae	36	3	23	9	70
2	Oila He’ialidae	1	-	-	-	1
3	Oila Zygaenidae	2	1	1	-	-
4	Oila Sesiidae	1	-	-	-	-
5	Oila Cossidae	1	-	-	-	-
6	Oila Lasiocam’idae	2	1	4	1	3
7	Oila Endromidae	1	-	-	-	-
8	Oila Saturniidae	-	-	2	-	-
9	Oila Lemoniidae	1	-	-	-	-
	Jami	45	5	30	10	74

Oilalar turlarini ekologik guruxlar bo’yicha taksimlanishiga qarab 5ta guruxga ajratildi. Tur soni jixatidan Noctuidae vakillari ko`’chilikni tashkil qildi. Ekologik guruxlarga qarab Kserofillar 45 turni, Gigrofil 5 tur, Mezafil 30 tur , Evribiont 10 tur, Gemikserofilar esa 74 turni tashkil qildi.

Makrolepidopteraning ekologik guruxlar bo`yicha taksimlanishi



Xulosa

Olib borilgan ilmiy tadqiqotlar natijasiga ko`ra quyidagicha xulosalarga kelindi:

1. 
   Xorazm vohasi Makrolepidoptera turlarini aniqlash natijasida 9ta oilaga mansubligi mahlum bo`ldi.
   
2. 
   Jami oilalarga mansub turlar soni 164 turni tashkil qildi.
   
3. 
   Jami oilalarga mansub turlar soni 82 avlodni tashkil qiladi.
   
4. 
   Xorazm vohasi Makrolepidoptera turlarini biologik xususyatlari o’rganildi
   

Xorazm vohasi Makrolepidoptera turlarini ekologik tarqalishi aniqlandi Xorazm vohasi Makrolepidoptera faunasi turlarining ichida eng ko`’ tarqalgani Noctuidae oilasi vakillari bo`lib chiqdi (141 tur) va keyingi o`rinlarda Lasiocam’idae oilasi (11 tur), Zygaenidae (4 tur), Saturniidae (2 tur), He’ialidae (2 tur) va Sesiidae, Cossidae, Endromidae, Lemoniidae oilalarida 1 tadan tur uchrashi aniqlandi va bundan tashqari bu turlarning 53 tasi Monofaglar, 30 tasi Oligafaglar va 80 tasi ‘olifaglar ekanligi aniqlandi. Ammo 1 turni ozuka o`simligi aniqlanmadi.

5. 
   Xorazm vohasi Makrolepidoptera turlarini ekologo-’o’ulyatsion tavsifi keltirildi; Oilalar turlarini ekologik guruxlar bo’yicha taksimlanishiga qarab 5ta guruxga ajratildi. Tur soni jixatidan Noctuidae vakillari ko`’chilikni tashkil qildi. Ekologik guruxlarga qarab Kserofillar 45turni, Gigrofil 5tur, Mezafil 30 tur , Evribiont 10 tur, Gemikserofilar esa 74 turni tashkil qildi.
   
6. 
   Xorazm vohasi Makrolepidoptera turlarini biotsenotik tavsifi keltirildi;
   

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Allaberganov T.X. ‘rirodnqe usloviya Xorezmskogo oazisa i yego rayonirovanie. – Tashkent: Fan, 1976. 143 s

2. Alekseev V.G., Babenko V.G. Atlas babochek. – M.: Rosmen-’ress, 2011.432 s.

3. 
   Aliev S.V. Sovki (Le’ido’tera, Noctuidae) Azerbaydjana. – Baku: Elm, 1984. – 8-13 s.
   

4. Ari’ova F.X. Etologiya sovok (sem. Noctuidae) na xlo’chatnike v zavisimosti ot sortovqx razlichiy. Avtoref. dis. … kand. biol. nauk. T.: 2009. – 21 s.

5. Babushkin L.N. Agroklimaticheskoe rayonirovanie Sredney Azii // Sb. nauch. tr. – Tashkent, TashGU, 1964. - vq’. 231. – S.5-247

6. Bey-Bienko G.Ya. Obo’aya entomologiya. Moskva: Vqsshaya shkola, 1980.- 432 s.

7. Bekchanov X.U. Sovki (Noctuidae, Le’ido’tera) ‘rirodnqx landshaftov Xorezmskogo oazisa (fauna, biologiya, ekologiya). Avtoref. dis.… kand. biol. nauk. T.: 1998. 24 s.

8. Bekchanov X.U. Fauna cheshuekrqlqx Baday-Tugayskogo Gosudarstvennogo za’ovednika Res’ubliki Uzbekistan. – Moskva: S’utnik+, 2011. - 72-75 s.

9. Belova N.A. Taksonomicheskiy sostav vqsshix raznousqx cheshuekrqlqx Baykalg’skogo za’ovednika. /Materialq issledovaniy ‘rirodnqx kom’leksov Yujnogo ‘ribaykalg’ya: Trudq Gosudarstvennogo ‘rirodnogo biosfernogo za’ovednika «Baykalg’skiy» -. Ulan-Ude. 2000. – 23-25 c

10. Galich D.E. Metodika vqsushivaniya kukolok nochnqx i dnevnqx vidov babochek //Mendeleevskaya chtenie-2011. Materialq nauchno-’rakticheskiy konferentsii. – Tobolg’sk: TG’I, 2011. S. 97-98 s

11. Galich D.E. Vidq razmnojeniy, nablyudaemqe u vqsshix raznousqx cheshuekrqlqx v g. Tobolg’ske //Mendeleevskaya chtenie-2006. Materialq nauchno-’rakticheskiy konferentsii. – Tobolg’sk: TG’I, 2006. S. 173-175

12. Galich D.E. Ekologicheskie osobennosti vqsshix raznousqx cheshuekrqlqx (Le’ido’tera, Macroheterocera) v g.Tobolg’ske. Avtoref. dis. … kand. biol. nauk. Tg’yumen, 2011. - 22 s.

13. Gofman E. Atlas babochek Yevro’q i otchasti Russko-Aziatskix vladeniy. Obrab. i do’. N.A.Xolodkovskiy. - Sankt-’eterburg: Defrieni, 1893. – S 114-224.

14. Davleto’ina A.G., Avanesova G.A., Mansurov A.K. Entomofauna Yugo-Za’adnogo Kqzqlkuma. – Tashkent: Fan, 1979. – S. 111-115.

15. Daricheva M.A. K biologii nekotorqx cheshuekrqlqx vredyao’ix saksaulu i kandqmu v nizovg’yax Murgaba (Turkmenistan SSR). Izvestiya AN TSSR. Seriya biologicheskix nauk. - Ashxabad: Qlqm, 1962. - №5. – S. 80-85.

16. Daricheva M.A. K biologii nekotorqx cheshuekrqlqx vredyao’ix rastitelg’nosti nizoviy Murgaba (Turkmenistan SSR). Izvestiya AN TSSR. Seriya biologicheskix nauk. - Ashxabad: Qlqm, 1963. - №1. – S. 59-66.

17. Daricheva M.A., Krasilg’na G.A. Fauna i ekologiya nasekomqx dolinq srednego techenii Amudarg’i. – Ashxabad: Qlqm, 1983. – S. 37.

18. Degtyareva V.I. Dendrofilg’nqe cheo’uekrqlg’e Gissarskogo xrebta i Gissarskoy dolinq. – Dushanbe: Donish, 1973. – S. 102

19. Didmanidze E.A. CHeo’uekrqlg’e aridnqx landshaftov Gruzii. – Tbilisi: Metsniebara, 1978. – S. 94-101.

20. Yemelg’yanov A.F. ‘redlojeniya ‘o klassifikatsii i nomenklature arealov. Entomol.obozr. 1974. LI.№3. 497-522 s

21. Jizng’ jivotnqx. ‘od redaktsiey Gilyarova N. t-3. «‘rosveo’enie». Moskva. 1984. - 335 s.

22. Ishkov Ye.V., Suxareva I.L. K faune sovok (Le’ido’tera, Noctuidae) Aksu-Djabaglinskogo za’ovednika (Kazaxskaya SSR). Tr. VEO AN SSSR. Fauna cheo’uekrqlqx (Le’ido’tera) SSSR. – L.: Nauka, 1986. – T.67. - S. 123-124.

23. Lam’ert K. Atlas – babochek i gusenits. Minsk.Xarvest.2003 g. - 303-314 c.

24. Mosyagina A.R. Bioraznoobrazie nochnqx Macrole’ido’tera Nijegorodskogo Zavoljg’ya. Avtoreferat. Diss.kand.biol.nauk.Nijniy Novgorod.2009. - 15 s.

25. Klyuchko Z.F. Fauna Ukrainq. Sovki kvadrifinoidnogo kom’leksa. Kiev.1978. t.16.vq’.6, 414 str

26. Klyuchko Z.F., Matov A.Yu. O vidovoy samostoyatelg’nosti i ras’rostranenii lentochnitsq Catocala orientalis (Le’ido’tera, Noctuidae) // Vestnik zoologii. – Kiev, 2006. - №40 (1). – S. 89-93.

27. Krqjanovskiy O.L.CHeshuekrqlg’e za’ovednika «Kivach». Moskva.1989.7-51s

28. Krqjanovskiy O.L. Sostav i ras’rostranenie entomofaun zemnogo shara. Moskva. KMK. 2011 g. 7-8; 151- 152 s.

29. Kozlov M.A., Oliger I.M. SHkolg’nqy atlas – o’redelitelg’ bes’ozvonochnqx. Moskva. «‘rosveo’enie». 1991 g

30. Kornelio M.’. SHkolg’nqy atlas – o’redelitelg’ babochek. Moskva. «‘rosveo’enie». 1986 g.

31. Korolev V.A., Murzin V.S. Istoriya le’ido’terologicheskix issledovaniy v Rossii. Moskva. 2011. 20-22 s

32. Kravchenko V.D. Sovki (Le’ido’tera: Noctuidae) Yugo-Vostochnogo Credizemnomorg’ya: fauna i ekologiya. Avtoref. dis. … dok. biol. nauk. Moskva. 2009. 40 s

33. Kuznetsov V.I. Zonalg’noe ras’redelenie cheshuekrqlqx i formirovanie faunq lesnqx i sadovqx vrediteley v gorax Za’adnogo Ko’etdaga. Uchenqe za’iski Leningrada. Universitet. 1958. 122-147 s

34. Kuznetsov V.I. Materialq ‘o faune i biologii cheshuekrqlqx (Le’ido’tera) Za’adnogo Ko’etdaga. Tr.zoolog.in-ta AN SSSR. 1960. XXVI. 11-93 c.

35. Kuznetsov V.I. Fauna i ekologiya nasekomqx Turkmenskoy SSR. – Moskva: Nauka, 1960. – s.85-89.

36. Kuznetsov V.I., Martqnova Ye.F. S’isok cheshuekrqlqx rayona sredney techenii Urala. Trudq ZIN SSSR.1954. t.XVI.L: 321-350 s.

37. Lebedeva N.V., Drozdov N.N., Krivolutskiy D.A. Biologicheskoe raznoobrazie. Moskva. Vlados. 2011 g.

38. Lo’atin I.K. Osnovq zoogeografii. Minsk. Vqsheyshaya shkola. 199 s.

39. Mamaev B.M. SHkolg’nqy atlas – o’redelitelg’ nasekomqx. Moskva. «‘rosveo’enie». 1985 g

40. Matveev V.A., Sederman G., Lundsten K.E., Mikkola K., ‘o’ov A.I., Safin M.G., Matveev I.V., Golg’tslva N.I., Fauna cheshuekrqlqx nasekomqx (Macrole’ido’tera) osobo oxranyaemqx territoriy res’ubliki Mariy El. Yoshkar-Ola. G’Z «Bolg’shaya Kokshaga», 2008. 27 s

41. Matov A.Yu. Sovki ‘odsemeystva O’hiderinae sensu lato (Le’ido’tera, Noctuidae) faunq Rossii. Avtoref. dis. … kand. biol. nauk. S-’eterburg.: ZIN RAN, 2003. – 22 s.

42. Merjeevskaya O.I. Gusenitsq sovok (Noctuidae), ix biologiya i morfologiya. – Minsk: Nauka i texnika, 1967. – s.330-337.

43. Merjeevskaya O.I. Sovki (Noctuidae) Belorussii. – Minsk: Nauka i texnika, 1971. – s.136-148.