T. U. Usmonov, B. C. Mirzayev, I. S. Hasanov mutaxassislikka

M exanizatsiya vositalari 
- umumiy va maxsus vazifalarga 
m oljallangan qurilish m ashinalari, asbob-uskunalar va mexanizat- 
siyalashtirilgan instrum ent (anjomlar)dir.
M ashinani takom illashtirish 
- texnik hujjatlardagi ko‘rsat- 
gichlarni o'zgartirm asdan ishlab chiqilgan m ashinaga o‘zgarti- 
rish kiritish va avval ishlab chiqilgan m ashina bilan o‘zaro 
alm ashuvchanlikning sifatini oshirishdir.
Texnika 
- ishlab chiqish jarayonini amalga oshirish uchun yara- 
tilgan vositalar to‘plam idir (yigi’ndisidir). Texnik vositalarning 
asosiy qismini ishlab chiqarish texnikalar tashkil etib, bularga 
mashinalar, mexanizmlar, jihozlar (anjomlar), m ashinaning boshqa­
rish apparaturalari kiradi.
M ashinaning texnik darajasi 
- mashinaning xususiyati bo‘lib, 
uning konstruktiv takomillashuv darajasini belgilaydi.
M ashinaning tipaji (turi) 
- m ashinalarning maxsus o‘lchov 
qatori 
b o lib , 
ularning 
tipii 
(turi)ni, 
asosiy 
param etrlarini 
oicham larini belgilaydi.
M ashinaning tipi (turi) 
- mashina namunasi boTib, xarakterli 
sifatiy belgilarni va konstruktiv yechim ni ifodalaydi (belgilaydi).
141

---

M ashinaning tipaviy o'lcham i 
- m ashinaning namunasi bo’lib, 
uning bosh param etrlari (ko‘rsatkichi) param etrik qator bo‘yicha 
qabul qilingan kattalikka mos keladi.
Tormoz yo‘li 
- torm ozlanish boshlanishidan m ashinaning to iiq
to‘xtashigicha bosib o‘tgan yolidir.
0 ‘rnatilagan quvvat 
- m ashina dvigatelining ijrochi m exanizm ­
larini nominal quvvatining yig‘indisidir.
Turg‘u n l i k -
m ashinaning ag‘darilishiga, qo‘zg‘alishga, sirpa- 
nishga qarshi tura olish xususiyatidir; tu rg ‘unlik ogMrlik m arkazi- 
ning joylashuviga, tayanch konturiga, maydon (yo‘l)ning qiyaligiga, 
inersion yuklam aga, maydondan shamolning o‘tish yo'nalishiga, 
ishchi tezliklar hamda ularning rostlanishiga bog‘liq b oladi.