T oshkent moliya instituti

Quyidagilar nimaga teng?
a) xususiy jamg’armalar;
b) davlat jamg’armalari;
v) tashqi dunyo jamg’armalari?
Yechish:
a) xususiy jamg’armalar quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:
S_p = (Y + TR+ N – T) – C
Y = C + I + G
Y = 1200 + 500 + 300 = 2000
S_p = (2000 + 200 + 100 – 400) – 1200 = 700
b) davlat jamg’armalari quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:
S_g = T – TR – N – G
S_g = 400 – 200 – 100 – 300 = – 300
v) tashqi dunyo jamg’armalari quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:
S_p = M – X, yoki S_r = –X_n
S_p = – X_n = (–100) = 100.

8-masala
Mamlakat iqtisodiyotidagi jamg’armalar (S) real foiz stavkasiga bog’liq (R):
S = 100 + 400R. Agar nominal foiz stavkasi 40% teng, narxlar oshishi sur’ati esa 30% ni tashkil etsa, u holda, jamg’armalar nimaga teng bo’ladi?
Yechish:
S = 100 + 400RÞS = 140Þ140 = 100 + 400R Þ 40 = 400RÞR = 40: 400 = 0,1Þ
S = 100 + 400RÞ100 + 400 x 0,1Þ S = 100 + 40 = 140.
Jamg’armalar 140 ga teng yoki nominal foiz stavkasi R_n =R_r – P, u holda real foiz stavkasi R_r = R_n – P Þ 40% – 30% = 10% Þ koef. 0,1 (10: 100) Þ
S = 100 + 400 x 0.1 = 100 + 40 = 140
Mavzuni mustaxkamlash uchun savollar

1. 
   Milliy iqtisodiyotni tahlil qilish uchun foydalaniladigan ko’rsatkichlardan qaysilari makroiqtisodiy ko’rsatkichlar hisoblanadi?
   
2. 
   Qo’shilgan qiymat, yakuniy mahsulot, oraliq mahsulot ko’rsatkichlarini tavsiflab bering.
   
3. 
   Nima uchun YaIM ko’rsatkichini qayta hisoblashdan ehtiyot bo’lish zarur va bunga qanday erishiladi?
   
4. 
   YaIMni xarajatlar bo’yicha hisoblashda qo’llaniladigan komponentlar tarkibini sanab o’ting.
   
5. 
   O’zbekiston Respublikasida YaIMning ishlab chiqarish strukturasiga tahliliy sharh bering.
   
6. 
   YaIMni taqsimot usulida aniqlashda MHTning yangi talqinida keltirilgan hamda iqtisodiy adabiiyotlarda qo’llab kelinayotgan uslublardagi farqlarni tushuntirib bering.
   
7. 
   YaMD ko’rsatkichi qanday hisoblanadi va YaIM ko’rsatkichidan nimasi bilan farq qiladi?
   
8. 
   ShD, ShTD, YaMTD ko’rsatkichlari o’rtasidagi bog’liqlik va farqlar nimada?
   
9. 
   Baholar indekslarini va real YaIM ni hisoblash zaruratini asoslab bering?
   
10. 
    YaIM deflyatori va iste’mol narxlari indeksi ko’rsatkichlarining farqlarini izohlang.