T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

Eslatma, bu qismda biz harakatga keltiruvchi kuch chizig’ini tushuntirishda 
harakatga keltiruvchi kuch terminidan foydalanamiz. 
c
c
c
n
i
i
c
m
P
m
P







1

c
P




n
i
i
c
P
P
1



---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 79 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
Now let`s look at each type of collision separately and find the final velocity of the objects
Endi to’qnashishni aloxida va obyektlarning oxirgi tezligini topamiz
,
Bu nihoyatda katta ahamiyatga ega bo‘lgan xulosani keltirib chiqaradi: tizim
nuqtalarining hamma massalari, uning inertsiya markaziga to‘plangan holda 
harakatlanganda, ularning markazga to‘plangan umumiy impulslari qanday bo‘lsa, tizimning 
to‘la impulsi ham shunga teng bo‘ladi. 
Shuning uchun tizimning impulsiga uning inertsiya markazining impulsi ham 
deyiladi. Tizim inertsiya markazining impulsini (8.7) ifodaga asosan quyidagicha ifodalash 
mumkin: 
Because of conservation of momentum the total initial and final momentums equal each 
other .
Ajralish tufayli dastlabki umumiy moment boshlang’ich momentlarning
har biriga teng bo’ladi. 
1
Factoring out the masses, we obtain equation 1. 
Og’irlikdan kelib chiqqan natija bizga birinchi tenglamani ifodalaydi. 
, 
1
Virtual laboratoriya ishlarini muqobil va mustaqil ish sifatida “Vlab”, “Виртуалка”, “PhetPhysics”, “Crocodile 
Technology/Physics” , “Beginning Electronics” va “Interactive Physics” pedagogok dasturiy vositalari orqali bajarish 
tavsiya etiladi
c
c
c
m
P












n
i
i
i
n
n
c
c
c
m
m
m
m
m
P
1
2
2
1
1
....












---