T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

Tabiatda kuchlar 
Gravitatsiyaviy tortishish kuchi
– bu ikkita moddiy jismlar orasidagi o‘zaro ta’sir 
etuvchi kuchdir. Planetalarning harakatini tahlil qilish natijasida 1667 yilda I.Nyuton butun 
dunyo tortishish qonunini yaratdi. Butun dunyo tortishish qonuniga asosan 
m
1
va 
m
2
massali 
jismlar orasidagi gravitatsiyaviy tortishish kuchi jismlar massalariga to‘g‘ri proportsional va 
oralaridagi masofaning kvadratiga teskari proportsional bo‘lib, ikki jism markazlarini 
tutashtiruvchi to‘g‘ri chiziq bo‘ylab yo‘nalgan bo‘ladi: 
1
F

2
F

1
a

2
a


---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 70 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
*The gravitation force is on that acts at a distance, and it exists between particles
Regardless of the medium that separates them. 
Ikki jismlar orasidagi gravitatsion kuch 
maydondaharakatlanayotgan ikki zarraniong bir-biri orasidagi
bu yerda 

- gravitatsiyaviy doimiylik. 
**Cavendish was able to find a value for the gravitational constant G of 6.67 times
Ten to the negative eleventh Newton’s times maters squared per kilogram spuared
Kavendish gravitatsion doimiyning qiymat 6,67*
𝟏𝟎
−𝟏𝟏
 N
𝒎
𝟐/𝒌𝒈
𝟐
 topiladi. 
1
* -
belgisi bilan mustaqil ta`limga ajratiladigan mavzular belgilanadi
1
** - belgisi bilan mustaqil ta`limga ajratiladigan boblar belgilanadi
 
r
r
r
m
m
F


2
2
1



---