T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 315 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
, (1) 
ga teng bo‘ladi. 
vektor tebranishi tushish tekisligida bo‘lgan holda, qutblangan yorug‘lik uchun, 
yorug‘lik jadalligi 
, (2) 
ga teng bo‘ladi. 
Tabiiy yorug‘lik uchun qaytgan to‘lqin jadalligi quyidagiga teng bo‘ladi: 
, (3) 
Qaytgan yorug‘lik jadalligini tushish burchagiga bog‘liqlik xarakteri grafik ravishda 
7- rasmda tasvirlangan.
7 – rasm. Qaytgan yorug‘lik nuri jadalligining tushish burchagiga bog‘liqligi. 
 
1 - chiziq (1) – ifodaga, 2 - chiziq (2) - ifodaga va 3 - chiziq (3) - ifodaga mos keladi. 
Yorug‘lik qutblanishi har xil usullar bilan amalga oshirilgan bo‘lsa, u sirt 
chegarasidan har xil jadallikda aks etadi, u holda aks etgan yorug‘lik qisman qutblangan 
bo‘ladi. 
Qutblanish tartibi tushish burchagiga bog‘liq bo‘ladi. Agarda, tushish burchagi 
bo‘lsa, u holda 
va 
bo‘ladi, ya’ni qaytgan 
yorug‘likda, tushish tekisligiga perpendikulyar bo‘lgan tebranishlar kuzatiladi. Qaytgan 
to‘lqin esa butunlay qutblangan bo‘ladi. 
va 
nisbatlardan quyidagiga ega bo‘lamiz: 
)
(
sin
)
(
sin
2
2
0
r
i
r
i
I
I




E

)
(
)
(
2
2
0
r
i
tg
r
i
tg
I
I


















)
(
)
(
)
(
sin
)
(
sin
2
1
2
2
2
2
0
r
i
tg
r
i
tg
r
i
r
i
I
I
I
I
2



r
i



)
(
r
i
tg
0

II
I
r
i
n
sin
sin
21

2



r
i

---