‘t oldirish tizim iga te X n ik X iz m a t k o ‘r s a t I s h (txk)

Та'm i n lash 
P P
potensiali
Г ^ /
Magnit
maydoni
16151413
stabilizator
Magnit maydoni
11.8- rasm.
K ontaktsiz 4 0 .3 7 0 6 rusumli datchik - taqsim lagich:
a — X o l l e f f e k t i n i t a s v i r l a y d i g a n c h i z m a ; b - d a t c h i k t a q s i m l a g i c h ;
d - i n t e g r a l k u c h a y t i r g i c h c h i z m a s i . 1 - m u f t a c h a ; 2 - v a l ; 3 - m o y q a y t a r g i c h
h a l q a s i ; 4 - m u h o f a z a l a s h s a l n i k ; 5 - k o r p u s ; 6 - v t u l k a ; 7 - p o d s h i p n i k ;
8 - q o ‘z g ‘a l m a s p l a s t i n a ; 9 - q i s t i r m a ; 10 - q o p q o q ; 11 - r o t o r ; 12 - v i n t ;
13 - X o l l d a t c h i g i ; 1 4 - e k r a n ; 15 - e k r a n v t u l k a s i ; 16 - m a r k a z d a n q o c h m a
r o s t l a g i c h ; 17 - b i r l a m c h i z a n j i r g a t o k k e l t i r a d i g a n n u q t a ;
18 - v a k u u m l i r o s t l a g i c h .
u n d a n k eyin k o m m u ta to r g a «Vix» daragi keltiriladi. 8 — 14V li k u c h l a ­
nish t a ’m in o ti k o m m u t a t o r d a n s h t e k k e r (17) ni u c h t a k o n ta k tla r in i 
b itta s id a n y u b o rila d i. S h te k k e r (1 7 ) k o n ta k tin i ik k in c h is id a n «Vix»
297

---

daragi c h iq a r ila d i, s h te k k e r u c h i n i n g k o n ta k ti m assa bilan b irla s h - 
tiriladi. E k ra n (14) m a r k a z d a n q o c h m a rostlagich (16) n in g vtulkasiga 
q o t i r i l g a n b o ‘lib , b u n i n g n a t i j a s i d a ti r s a k l i v a l n i n g a y l a n i s h l a r
c h a s to ta sig a q a r a b b ir o z b u rilib (a y la n ib ) y o n d i r i s h n i n g ilgarilanish 
b u r c h a g in i o ‘zg a rtira d i. K o m m u t a t o r n i n g asosiy vazifasi b irla m c h i 
z a njirdagi to k k u c h in i o sh ira d i va d v ig a te ln i a y la n is h la r c h a s to ta s i 
o ‘z g a r is h id a n q a t ’iy n a z a r ik k ila m c h i z a n ji r d a y u q o r i k u c h l a n i s h
im pulsini sh ak lla n tira d i. V A Z, IJ, Z A Z , T ik o , D a m a s a v to m o b illa rid a
o ‘r n a tila d ig a n k o m m u t a t o r l a r asosi k a tta g ib rid in te g ra l c h iz m a li 
q ilib ta y y o r l a n g a n b o ‘lib, u n d a k e n g p l y o n k a l i t e x n o l o g i y a s i d a n
fo y d a la n ila d i va q is m la rg a a jra tilm a y d i.
K o m m u t a t o r d a o T n a t i l g a n y u q o ri qu v v atli t r a n z i s t o r in d u k tiv
yuklanishda amplitudasi 10A g acha to k olishga im kon beradi. Tranzistorni 
bazasi В ga b o shqaruvchi to k keltiradi.
1 1 . 1 0 . Tiko v a D a m a s a v t o m o b i l l a r i n i n g o ‘t
o ld i r is h tizim i
T iko va D a m a s avtom obillarida elek tro m a g n it datchikli kontaktsiz 
tranzistorli o ‘t oldirish tizimi qoMlanilib, quyidagi q ism la rd an iborat: 
to k m a n b a i (s o d d a la sh tirilg a n c h i z m a d a k o ‘rsa tilm a g a n ) , y o n d irish
g'a ltag i, d a tc h ik taq sim la g ich , tra n z isto rli k o m m u ta to r , o ‘t oldirish 
svechalari.
T o k m anbai bosh q a avtom obillar kabi a k k u m u ly a to r va g en e ra to rd a n
iborat.
! 1.9- rasm.
0 ‘t oldirish tizim ining umumiy chizm asi:
1 - y o n d i r i s h s v e c h a s i ; 2 - k o m m u t a t o r ; 3 - y o n d i r i s h g ’a l t a g i ;
4 - y i g ' u v b l o k i ; 5 - o ‘t o l d i r i s h k a l i t i ; 6 - y o n d i r i s h l a q s i m l a g i c h i .
298