T o sh k e n t d a V l a t iqtiso diyo t u niversiteti f. T. A b d u V a X id o V, Z. A. Um arov, K. N. D ju ra y ev

9.2. Banklarda xarajatlar va ularning buxgalteriya hisobi
Banklaming xarajatlari- bu bank faoliyatini amalga oshirish jarayonida amalga 
oshirilgan foizli va foizsiz hamda bank operatsion xarajatlaridan tashkil topadi. 
Ushbu xarajatlaming barchasi buxgalteriya hisobvaraqlari rejasidagi 50000- 
«Xarajatlar» hisobvaraqlarida hisobga olib boriladi.
Bankning foizli xarajatlariga quyidagi operatsiyalar bo'yicha hisoblangan foiz 
to'lovlari kiradi: talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlaming turlari bo'yicha 
foizli xarajatlari, O'zbekiston respublikasi markaziy bankining hisobvaraqlari 
bo'yicha foizli xarajatlari, boshqa banklaming hisobvaraqlari bo'yicha foizli
ЎзР ВМнинг «Махсулот (иш ва хизмат) ларни ишлаб чикариш ва сотиш харажатларини шакллантириш 
таркиби тўгрисида»ги ва тижорат банкларида бухгалтерия хисоби ва хисоботини юритиш тўгрисидаги Низоми. 
1999 йил 5 февралдаги 54-сон карори.

---

xarajatlari, qisqa muddatli kreditlar bo'yicha foizli xarajatlari, uzoq muddatli kreditlar 
bo'yicha foizli xarajatlari, chiqarilgan qimmatli qog'ozlar bo'yicha foizli xarajatlari, 
boshqa foizli xarajatlardir.
Foizsiz 
xarajatlarga 
esa, 
O'zbekiston 
respublikasi 
markaziy 
bankiga 
to'lanadigan xizmat va vositachilik xarajatlari, boshqa banklarga to'lanadigan xizmat 
va vositachilik xarajatlari, qimmatli qog'ozlar oldi-sotdi operatsiyalari bo'yicha 
to'lanadigan xizmat va vositachilik xarajatlari, qimmatbaho metallar, toshlar va 
tangalar oldi-sotdi operatsiyalari bo'yicha to'lanadigan xizmat hamda vositachilik 
xarajatlari, sotib olingan veksellar bo'yicha to'lanadigan xizmat va vositachilik 
xarajatlari, akkreditivlar va aktseptlar bo'yicha to'lanadigan xizmat hamda 
vositachilik xarajatlari, overdraft bo'yicha xarajatlari, kreditlar bo'yicha vositachilik 
xarajatlari, kredit majburiyatlari bo'yicha xarajatlari, menejment bo'yicha xarajatlar, 
sindikat kreditlarda qatnashish bilan bog'liq xarajatlar, mahalliy to'lovlar bo'yicha va 
vositachilik xarajatlari, xorijiy to'lovlar bo'yicha va vositachilik xarajatlari, inkasso 
operatsiyalarini amalga oshirish bo'yicha va vositachilik xarajatlari, kafolat va 
kafillik operatsiyalarini amalga oshirish bo'yicha va vositachilik xarajatlari, boshqa 
vositachilik va xizmat xarajatlari, boshqa foizsiz xarajatlari, ya'ni bank asosiy 
vositalarini sotish yoki dispozitsiya qilishdan ko'rilgan zararlari, bankning boshqa 
xususiy mulklarini sotish yoki dispozitsiya qilishdan ko'rilgan zararlar va boshqa 
zararlari kiradi.
Bankning operatsion xarajatlari tarkibiga quyidagilarni kiritish mumkin; bank 
xizmatchilarining ish haqi va ular uchun qilingan boshqa xarajatlari, ijara va ta’minot 
xarajatlari, 
xizmat 
safarlari 
va 
transport 
xarajatlari, 
ma'muriy 
xarajatlar, 
reprezentatsiya va xayriya xarajatlari, eskirish xarajatlari, sug'urta, soliq va boshqa 
xarajatlar va ko'rilishi mumkin bo'lgan zararlami baholash xarajatlari hamda 
daromad solig'ini baholashdan iboratdir.
Banklar o 'z operatsion xarajatlarini ulaming bosh banki tomonidan bir yil uchun 
tasdiqlangan va xabar berilgan smeta assignovaniyalari doirasida amalga oshiradilar. 
Bankning operatsion xarajatlari uchun ajratilgan smeta assignatsiyalari hisobot 
yilining 31 dekabrigacha amal qiladi. Tugagan yilda amalda qilingan barcha 
xarajatlar 31 dekabrgacha o'tkazilishi lozim.