T o s h k e n t «vektor-press»

3. 
M a’lum  bir  mavzuda  berilgan  savollarga  javob
 
qaytarish  va  uni  yozish. 
Ijodiy  diktantning  bu  turini 
o'tkazish  uchun  o'tilgan  mavzuga  mos  bo'lgan  bir  necha 
savol  doskaga  yoziladi.  Savollarga  o'quvchilar  avval  og'zaki 
javob  qaytaradilar,  keyin  har  bir  savolga  berilgan  javobni 
daftarlariga  yozadilar. 
M asalan, 
2-sinfda  kishilarning 
ismi,  familiyasining,  shahar,  qishloq,  ko'cha,  daryo  nom- 
larining  bosh  harflar  bilan  yozilisiii  mavzulari  o'tilgach, 
mavzuni  m ustahk am lash   maqsadida  quyidagi  savollardan 
foydalanib,  ijodiy  diktant  o'tkazish  m um kin:
1.  Sening  isming  nima?
2.  Familiyang-chi?
3.  Qaysi  shah ard a  (yoki  qishloqda)  yashaysan?
4.  Qaysi  ko'chada  (yoki jam o a  xo'jaligida)  turasan?
5.  N echanchi  sinfda  o'qiysan?
6.  Qaysi  fanlarga  qiziqasan?
O'quvchilar  savollarga  og'zaki  javob  berganlarida,  bosh 
h a r f   bilan  yoziladigan  otlarni  aniqlaydilar,  n im a   uchun 
bosh  h a rf  bilan  yozilishini  aytadilar.
16

---

O'q uvchilar  ijodiy  diktantni,  tax m in a n ,  quyidagi  maz- 
m u n d a   yozadilar:
Mening  ismim  Abdulla.  Familiyam  Rashidov.  Men  Tash­
kent shahrida yashaym un.  Tinchlik  k o ‘chasida  turaman.  Men
 
uchinchi  sinfda  o'qiyman.
Mening  ismim  Hakimjon.  Familiyam  Qodirov. 
Men
 
Navro'z  jam oa  xojaligida  turaman.  Ikkinchi  sinfda  o'qiy­
man.  Tasviriy  san 'at  va  m ehnat  ta ’limi  darslariga  juda
 
qiziqaman.
Ijodiy  diktan tni  har  bir  m avzudan  so'ng  o'tkazish 
maqsadga  muvofiq.  Ijodiy  diktant  o'tkazilganda  gap  yoki 
m atn  tuzish  uchun  zaru r  bo'lgan  so'zlar,  so'z  birikmalari 
yoki  gaplar  doskaga  yozilib,  o'quvchilar  diktant  yozayotgan 
vaqtda doska  vaqtincha  parda  bilan  berkitib  qo'yiladi.  So'ng 
doskadagi  yozuv  bilan  solishtirib,  xatolarini  tuzatadilar.
D iktantning   bu  turin i  tez-tez  o'tkazish  o'quvchilarda 
izlanish, 
ijod 
qilish, 
mantiqiy 
fikrlash 
kabi 
aqliy 
faoliyatlarning  rivojlanishiga  yordam  beradi.
E R K I N   D IK T A N T
Erkin  diktant  t a ’limiy  d ik ta n tnin g   bir  turi  bo'lib,  o'quv­
chilar  nutqini  o'stirishga,  fikrlash  qobiliyatlarini  rivojlan- 
tirishga  xizmat  qiladi.
Erkin  diktant  uchun  hikoya  tarzidagi  uncha  katta 
bo'lm agan  m atn  tanlanadi.  M atnda  o'quvchilar  yozishda 
qiynaladigan  yoki  imlosi  o'rganilm agan  so'zlar  ishtirok 
etgan  bo'lsa,  m atn  m azm uniga  p u tu r  yetkazmagan  holda, 
uni  bosliqa  so'zlar bilan  almashtirish  yoki  tushirib  qoldirish 
m um kin.
D iktan tn ing   bu  turida  o'quvchilarga  o'qilgan  b o'lim ning 
m az m u n in i buzm agan holda, gaplarning shaklini o'zgartirib 
yozish 
erkinligi 
beriladi. 
M asalan, 
«Quyosh 
chiqdi,
 
hamma  yoqqa  nurini  sochdi»
  gapining  shaklini  o'zgartirib, 
o'quvchilar 
«Quyosh  o'z  nurini  sochdi»,  «Quyosh  nurini
 
hamma  yoqqa  sochdi»,  «Quyosh  chiqib,  nurini  sochdi
»  kabi 
shakllarda  yozishlari  ham  m um kin.  Yoki 
«Nosir  erta  bilan