T o s h k e n t a b L a L l I b n s I n o n o m I d a g L

* 
Alisher Navoiy, «Mahbub ul-quluh» «Fan* 1983y. 26 bel.
** Xondam ir Xulosai ul-axbor, O 'F A N sharqshunoslik instituiining 
qo'lyozmalar fondi, inv. >fe5366, 543-bet.
70
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

fazilatli fanlar bilan bezatilgan. Ayniqsa sharofatli tib ilmida z o 'r 
mahorat hosil qilgan. K o ‘p vaqt bo'ldiki, N avoiy hazratiarining 
«D oru sh-shifo h»ida amaljy tib kitoblaridan dars berish va 
bemortarni davolash bilan mashg‘uldir.»*
Tibbiy majmuada hammomning bo'lishi bejizemas. Ham m om
faqat kishilaryuvinadigan joygina emas, shu bilan birga salomatlikni 
mustahkamlash omili deb ham hisoblangan. H am m om da ba'zi 
muolaja usullari ham amalga oshirilgan. Masalan, qo‘ l, oyoq, 
b o 'g 'im la rid a paydo b o ‘lgan shish va o g ‘riqlarni (artrit, 
artrozlarjham m om da parlatib, so 'n g har xil dorilar surtib 
davolaganlar. Ham m om larda maxsus uqalovchiiar (masajistlar) 
xizmat qilganlar Hirotdagi Shahristonda maxsus kasalxona ham 
bo'lgan. Bu kasalxonada asosan saroy amaldorlari davolanganlar. 
Kasalxonaga o'sha davrdagi taniqli hakimlardan biri Darvesh Ali 
ismfi hakim boshchilik qilgan. Bu olim chuqur bilim va katta 
tajribaga ega bo‘lgan. 0 ‘sha zamon tarixchilarining yozishlaricha 
Darvesh Ali xushfe' 1, kamtarin va juda bilimdon hakim bo‘lgan. 
U tibbiyotdan tashqari boshqa bilimlar bilan ham shug'ullangan. 
She'rlar ham yozgan. Masalan, o 'zin in g ha'zi tibbiy asarlarini 
nazm bilan bayon etgan. Lekin, Darvesh Ali o ‘zini shoir emas, 
hakim, deb hisoblagan. Bu kasbni mukammal bilgan. Kasallarga 
tashxis qo'yish va davolash usullarini takomillashtirgan.
Darvesh Ali tibbiy maktabda dars ham bergan. O lim tibbiyot 
ilmining nazariy va amaliy masalalariga oid bir nechta asaryozgan. 
Lekin, ularbizgacha yetib kelmagan.
Hirotdagi tibbiy majmuada ishlash uchun chuqur bilimli va 
yaxshi tajribali hakimlar tanlab olingan. Boshqa shaharlardan ham 
hakimlar taklif etilgan. U lar bemorlarni davolash bilan birga, 
shu yerdagi tibbiy maktabda talabalarga dars ham berganlar.
0 ‘sha vaqtda Husayn Boyqaroning qo‘li ostidagi boshqa 
shaharlarda ham shifoxonalar, kasalxonalar va boshqa tibhiy 
maskanlar bolgan.
Tarixiy ma’1umotlarga ko‘ra o‘sha davrda shaharlarda mustaqil 
dorixonalar ham bo‘|gan. Shunday dorixonalardan biri haqida Navoiy 
bunday ma'lumot bergan: «Hirotda Hoji A li ibn Kerm oniy ismli 
dorishunos yashaydi. U n in g dorixonasi bor. U o‘z kasbiga juda 
mas'uliyatlik bilan qaraydi. Dorilam i mohirlik bilan tayyorlaydi.»