T o s h k e n t a b L a L l I b n s I n o n o m I d a g L

* Alisher Navoiy, «M ahbub ul-qulub* «Fan» I983y. 25 bcl.
69
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

xor boMmasin, hech bir begunoh kasalmand bunday tabibga 
zor bo‘lmasin».*
N avoiy tabiblar haqidagi o ‘z fikr-mulohazaiarini um um lash- 
tirib, bunday bayt aytgan:
Tabibi hoziq xushgo‘y tan ranjig‘a shifodur,
O m iyu 
tundu, badxo'y el jonig'a balodur
Mazmuni:
Shirin so'zli, m ohir tabib tan xastasiga shifodur, Bad fe'l, 
qo'pol va nodon tabib el joniga balodur.
N avoiyning «M ahbub ul-qutub»dan boshqa asarlarida ham 
tibbiyot,salomatlik va tabiblar haqida ko‘p baytlar aytilgan.
Alisher N avoiy mamlakatda tibbiyot ilmi va sogMiqni saqlash 
ishlarining rivojlanishiga juda katta hissa qo‘shgan. Chunonchi,tibbiy 
muassasalar barpo etish, tibbiy maktablar ochish, tibbiyot sohasida 
chuqur bilimli mutaxassislar yetishtirish ishlariga rahbarlik qilgan. 
Masalan, 1480-1482 yillarda N avoiyning rahbarligi ostida Hirot 
shahrida maxsus tibbiy majmua ( tibbiy kompleks) barpo etilgan. 
Bu majmua «Shifohiya» nomli kasalxona, «lxlosiya» nomli madrasa 
va «Safohiya» nomli ham m om dan iborat bo‘lgan. «Shifohiya» 
qoshida tibbiy maktab ham ochilgan. Bu tibbiy majmua haqida 
mashhur tarixchi X o n d a m ir (G 'iy o sid d in ibn H um om iddin) 
bunday m a'lum ot bergan: «Bu binolar shahar chekkasida, Injil 
kanali bo‘yidagi ko‘rkam va bag'oyat bahavo joydaqurilgan. Jomiy 
madrasasining janub tomonida bag‘oyat latofat va nazokat bilan 
«Shifohiya» qurilgan. Bu yerda Xizrm aqom hakimlar hamda Iso. 
damlik tabiblardoimo g'ariblarva bcmorlarni muolaja qilish bilan 
mashg‘uldirlar».**
«Shifohiya»ga o'sha davrning mashhur hakimlaridan bolgan 
G ‘iyosiddin M uham m ad (M avlono G ‘iyosiddin M uham m ad ibn 
Jaloliddin) rahbarlik qilgan va shu kasalxona qoshidagi tibbiy 
maktabda taiabalarga tib ilm idan dars bergan. G 'iy o sid d in
M uham m ad ko‘p qirrali olim bo ‘lgan. U tibbiyotdan tashqari 
boshqa bilimlar bilan ham shug‘ullangan. Badiiy adabiyotga ham 
qiziqqan. Alisher N avoiy bu olim ning bilimi va amaliy tabiblik 
faoliyatiga yuksak baho bergan. G 'iyosid d in M uham m ad haqida 
Xondam ir bunday, deb yozgan: «0!im ning chehrasi turli ilm va