T. N. Xojiyev 0 ‘zMUo'qituvchisi

dasturi”ga 
binoan 
“hududlarda  nodavlat  notijorat 
tashkilotlari 
tomonidan  ijtimoiy  sheriklik  loyihalari  bo'yicha  tadbirlami  amalga 
oshirish ko'lamini kengaytirish, viloyatlardagi mahalliy vakillik organlari 
huzurida 
fuqarolik 
jamiyati 
institutlari 
va 
nodavlat 
notijorat 
tashkilotlarini  qo'llab-quwatlash  bo'yicha  jamoat  fondlarini  tashkil 
etish”,  shuningdek,  “hududlardan  saylangan  deputat  va  senatorlar  har 
oyda  10-12  kun  davomida  bir  tumanda  bo'lib,  davlat  hokimiyati 
organlari  faoliyatini  o'rganib,  tahlil  qilishi,  tegishli  rahbarlaming 
hisobotini  xalq  deputatlari  Kengashlari  sessiyasi  muhokamasiga kiritishi 
hamda  tegishli  xulosalar  berishi”,  “O'zbekiston  Respublikasi  Oliy 
Majlisi  Qonunchilik  palatasi  va  Senatining joylarda  ishlaming  holatini 
o'rganish  va  xalq  bilan  muloqot  qilishga  doir  faoliyatini  tubdan 
takomillashtirishga  oid  Oliy  Majlis  palatalari  Kengashlarining  qo'shma 
qarori  loyihasini  ishlab  chiqishi”  kabi  fuqarolik jamiyatini  rivojlantirish 
bilan  boG'liq  huquqiy  asoslar  va  amaliy  o'zgarishlar  rejalari  muhim

---

ahamiyat kasb eta boshladi.
Shuningdek, 
Harakatlar 
strategisiyaga 
muvofiq 
mamlakatda 
“Elektron  parlament”  tizimini  ishlab  chiqish,  '‘Elektron  hukumat” 
tizimini  yanada  rivojlantirish,  xalq  deputatlari  mahalliy  Kengashlarining 
mahalliy 
ijro 
hokimiyati 
organlari 
faoliyati 
ustidan 
nazoratini 
kuchaytirish maqsadida siyosiy partiyalar deputatlik guruhlarining huquq 
va  vakolatlarini  kengaytirish,  davlat  va  xususiy  sheriklik  tushunchasi, 
vazifalari  va  asosiy  yo‘nalishlari,  ishtirokchilari  doirasi,  ulaming  huquq 
va  majburiyatlari,  bu  boradagi  loyihalar  amalga  oshiriladigan  ustuvor 
sohalami  tartibga soladigan huquqiy asoslar ishlab chiqish, har bir tuman 
(shahar)da jismoniy va yuridik shaxslaming murojaatlarini  ko‘rib chiqish 
bo'yicha  “Xalq  qabulxonalari”ni  tashkil  etishga  qaratilgan  chora- 
tadbirlami  amalga oshirish,  2018-2020-yillarda fuqarolaming o'zini  o'zi 
boshqarish  organlari  faoliyati  samaradorligini  yanada  oshirish  va 
rivojlantirish  Dasturini  ishlab  chiqish  kabi  chora-tadbirlami  amalga 
oshirish  mamlakatda  fuqarolik  jamiyati  qurish  uchun  shart-sharoitlar 
yaratadi,  mamlakatda  fuqarolik jamiiyati  qurishning muqarrar ekanligini 
anglatadi.
“Kuchli  davlatdan  -   kuchli  fuqarolik  jamiyat  sari”  tamoyilini 
ijtimoiy-siyosiy 
hayotga 
qo'llash 
vositasida 
siyosiy 
hokimiyat 
organlarining  mahalliy  tizimini  mustahkamlash,  ularga  markaziy 
hokimiyat 
vakolatlarini 
bir 
qismini 
berib 
borish 
asnosida 
nomarkazlashtirish  islohotlarini  o'tkazish,  ijroiya  hokimiyat  tizimlarini 
vakillik organlari va nodavlat tashkilotlar tomonidan kuchli  nazorat etish 
mexanizmi  va  huquqiy  asoslarini  yaratishga  doir  islohotlami  amalga 
oshirish  fuqarolik  jamiyati  qurishning  shart-sharoitlarini  yaratish 
yo'lidagi  ilk qadamlardir.
Xulosa 
qilib 
aytganda, 
mustaqillik 
yillarida 
0 ‘zbekistonda 
davlatning  bosh  islohotchilik  faoliyati  natijasida  nodavlat  notijorat 
tashkilotlaming  demokratik  tamoyillar  asosidagi  huquqiy  asoslari 
shakllandi.  Qisqa  davr  ichida  mamlakatda  fuqarolik jamiyati  qurishning 
poydevori  -   konstitutsiyaviy  va  huquqiy  shart-sharoitlar  yaratildi. 
Islohotlar  natijasida  mamlakatda  nodavlat  notijorat  tashkilotlar  tizimi 
shakllandi. Muhimi,  “uchinchi  sektor”  bilan davlat hamkorligi natijasida 
mamlakatda  nodavlat  notijorat  tashkilotlaming  mustaqil  faoliyat 
yuritishi, davlat va jamiyat ishlarini  boshqarishi uchun keng imkoniyatlar 
yaratildi.
XXI  asr  boshlariga  kelib  O'zbekiston  davlati  va  xalqi  ilg‘or 
rivojlangan  mamlakatlarda  fuqarolarga  erkinlik  bag‘ishlagan,  shaxsning

---

erkin kamol topishi  uchun barcha shart-sharoitlami yaratgan, jamiyatning 
hamma jabhalarini demokratiyalashtirishga qobil  boMgan,  o‘zida xalqchil 
milliy  meros  va  an’analami  ifodalagan  fuqarolik  jamiyati  barpo  etish 
yoMidagi islohotlaming yangi bosqichini chuqurlashtirishga kirishdi.
N azorat savollari
1.  0 ‘zbekistonda  siyosiy  partiyalarga  doir  qanday  qonunlar  qabul 
qilingan?
2. 0 ‘zbekistonda qanday siyosiy partiyalar faoliyat olib boradi?
3. Nodavlat notijorat tashkilotlari deganda nimani tushunasiz?
4. Nodavlat notijorat tashkilotlaming qanday turlari  mavjud?
5. 0 ‘zbekistonda NNTga doir qanday qonunlar qabul qilingan?
6.  O'zbekistonda  qanday  xorijiy  nodavlat  tashkilotlar  faoliyat 
yuritadi?
7. NNT jamiyatda qanday funksiyalami bajaradi?
8. O'zbekistonda NNTning rivojlanish suratlari qanday kechmoqda?