T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

2. Reaktiv tarmoqlar. 
Reaktiv tarmoqlarning tugunlari muntazam o'qishlar 
olib boradi, ammo olingan ma'lumotlar normal o'qishning ma'lum bir sohasiga 
tushib qolsa, ularni uzatmaydi. Shu bilan birga, datchiklarning o'qishlaridagi 
kutilmagan va keskin o'zgarishlar yoki ularning normal qiymatlar diapazonidan 
oshishi haqidagi ma'lumotlar darhol asosiy stansiyaga uzatiladi. Ushbu turdagi 
tarmoq real vaqtda amaliy dasturlar bilan ishlash uchun mo'ljallangan. 
3. Gibrid tarmoqlar.
Bu yuqoridagi ikki turning kombinatsiyasi bo'lib, unda 
sensor tugunlari nafaqat olingan ma'lumotlarni vaqti-vaqti bilan yuboribgina 
qolmay, balki qiymatlarning keskin o'zgarishiga ham munosabat bildiradi. 
25.3. Simsiz sensor tarmoqlarida marshrutizatsiyalash protokollari 
 
SST oqirgi tugundan koordinator-tugungacha, shu bilan birga oraliq tugunlar 
orasidagi ma‘lumotning yo‗nalishini aniqlash uchun marshrutizatsiyaning maxsus 
protokollari qo‗llaniladi. SST marshrutizatsiya protokollari quyidagi masalalarni 
yechadi: 
1. 
Tarmoq 
tugunlarining 
o‗zidan 
tashkil 
qilinishi 
(o‗zidan 
konfiguratsiyalanishi, o‗zidan qayta tiklanishi, o‗zidan optimizatsiyalanishi). 
2. 
Ma‘lumotlar 
paketlari 
marshrutizatsiyasi 
va 
tugunlarning 
manzillashtirilishi. 
3. Tarmoq tugunlarining energiyani sarflanishining minimallashtirilishi va 
tarmoq hayotiy davomlanishining umuiy vaqtin orttirish. 
4. Ma‘lumotlarni yig‗ish va agregatsiya. 
5. Uzatish tezligini va tarmoqda ma‘lumotlarning qayta ishlanishini 
tartiblashtirish. 

---

t.me/tuit_students_chanel 
6. Tarmoqning qoplanishi zonasin maksimizatsiyalash. 
7. Xizmat ko‗rsatish sifatini ta‘minlash. 
8. Ruxsatsiz kirishdan himoyalanish. 
Tarmoqda ma‘lumotni uzatish yo‗nalishini tanlashda quyidagi parametrlar 
o‗lcham sifatida qo‗llanilishi mumkin: 

yo‗nalish uzunligi (ma‘lumotni qayta qabul qilish uchastkalari soni); 

ishnochlilik; 

kechikish; 

o‗tkazuvchanglik qobiliyati; 

yuklama; 

trafikni uzatish bahosi va boshqalar. 
SST marshrutizatsiya protokollari tarmoqda marshrutlarning ta‘minlanishiga 
javob beradi va qat‘iy noqulay sharoitlarda ishonchli aloqaga kafolat beradi. 
Marshrutizatsiyaning ko‗plab protokollari, ozuqlanishni boshqarish, ma‘lumotlarni 
tarqatish, energiyani tejash masalasi ahamiyatli bo‗lgan va va o‗ning yechimiga 
yo‗naltirilgan protokollar, SST uchun maxsus ishlab chiqilgan. 
SST uchun marshrutizatsiya protokollarini har hil belgilar bo‗yicha tasniflash 
mumkin (25.4-rasm). Ma‘lumotlarni tugunlardan uzatish zarurligiga asoslangan, 
tarmoqning ishlashida qo‗llaniladigan rejimiga ko‗ra, marshrutizatsiyaning barcha 
protokollarini proaktiv (barcha yo‗nalish oldinnan, talab qilingungacha aniqlanadi), 
reaktiv (yo‗nalishlar talab bo‗yicha aniqlanadi) va gibridli (birinchi ikkalasining 
kombinatsiyasi). 
25.4-rasm. SST marshrutizatsiya protokollarining tasniflanishi 
Tarmoq tuzilishini hisobga oladigan, protokollar, quyidagicha ajraladi: 
SST marshrutizatsiya protokollari tasnifi 
Yo‗lni o‗rnatish 
Tarmoq tuzilishi 
Protokollar operatsiyasi 
Aloqa initsiatori 
Proaktiv 
Reaktiv 
Gibrid 
Tekis 
Ierarxik 
Joylashuv asosida 
Yo‗l asosida 
So‗rovlar asosida 
―So‗zlashuvlar‖ 
asosida 
QoS asosida 
Kogerent va 
nokogerent 
Chiquvchi tugun 
Kiruvchi tugun 

---