T. J. B. A. K. T yo’nalishi 70-20 guruh talabasi Raximov Asilbekning "sohaning texnologik o’lch ashlari va asboblari"

Xisobot mazmuni
1. Ishning nomi, tartib soni va ishni bajarishdan maqsad.
2. Qisqacha nazariy ma’lumot.
3. Xulosa


Nazorat savollari:
1. Membranali asboblarni qaysi turlari keng tarqalgan?
2.Membranali asboblarni kamchiliklari nimalardan iborat?
3.Ishlash prinsipini aytib bering.
8-LABORATORIYA ISHI.
SILFONLI MANOMETRLARNI ISHLASH PRINSIPINI O‘RGANISH.
Ishning maqsadi: Silfonli manometrlarni ishlash prinsipini o‘rganish.
Silfonli asboblar.
Hozir sezgir element sifatida silfonli asboblar keng qo‘llanilmoqda. Silfonlar jez, bronza, zanglamas po‘lat va boshqalardan tayyorlanadi. Ularning ba’zi turlari vint prujinali qilib tayyorlanadi, buning natijasida gisterezis va nochiziqlik ta’siri kamayib, asbobning qo‘llanilish diapazoni kengayadi. Silfonlar bir qatlamli va ko‘p qatlamli bo‘ladi.
1 - rasmda bir qatlamli silfonlarning prujinasiz (a) va prujinali (b) kesimi ko‘rsatilgan. Odatda, silfonlarning diametri 12 . . . 100 mm, uzunligi 13 . . . 100 mm, gofrilari soni 4 ... 24 atrofida bo‘ladi. Silfonlarning siljishi 2,8 ... 21 mm. Ularning siljish mikdorining kattaligi silfonlarni o‘ziyozar asboblarda qo‘llashga imkon beradi. Silfonga ta’sir etgan ichki yoki tashqi bosim natijasida silfon uzunli­gi o‘zgaradi.
1 – rasm. Bir qatlamli silfonli sezgir elementlar.
Mexanik ko‘rsatuvchi va o‘ziyozar asboblarda silfonli sezgir elementlardan quyidagi tiplari ishlatiladi; MSP, MSS (manometrlar), MVSS (manovakuummetrlar), VSP, BCCI (vakuummetrlar), DSP, DSS (difmanometrlar), NSP, NSS (naporometrlar), TmSP, TmSS (tyagometrlar), TNSP, TNSS (tyagonaporometrlar).
Bu asboblarning ko‘pchiligi DAS, pnevmatik va unifikatsiyalangan elektr datchiklar sistemasiga kiradi.
Silfonlar naporomer va tyagomerlarda kichik bosimlarni [40000 Pa (4000 kgk/m²) o‘lchash uchun]; vakuummetrik bosimni (0,1 mPa gacha), absolyut bosimni (2,5 mPa gacha), ortiqcha bosimni (60 mPa gacha), bosimlar farqini (0,25 mPa gacha) o‘lchash uchun qo‘llaniladi.
2-rasmda silfonli pnevmatik tyagonaporomerning (TNS-P tipli) prinsipial sxemasi ko‘rsatilgan.
Bu asbob DAS pnevmatiktarmog‘iga kiradi. Uning vazifasi bosim yoki siyraklanishni masofaga uzatuvchi proporsional pnevmatik signalga uzluksiz aylantirishdir. Asbobning ishlash prinsipi pnevmatik kuch kompensatsiyasiga asoslangan. Kompensatsiya maxsus pnevmatik qurilma yordamida bajariladi. O‘lchanayotgan bosim yoki siyraklanish silfon—sezgir element 9 yordamida to‘g‘ri proporsional kuchga aylanadi. Bu kuch avto­matik ravishda teskari bog‘lanish kuchi orqali muvozanatlashadi. Muvozanatlash richag 8, zaslonka (to‘siq) 4 va G-simon richag 1 dan tashkil topgan richag mexanizmi orqali bajariladi. Teskari bog‘lanish kuchi kompensatsion ele­ment—teskari bog‘lanish silfoni 7 dagi siqilgan havo bosimi orqali hosil bo‘ladi. O‘lchanayotgan bosim o‘zgarishi bilan richag 8 va to‘siq 4, sop­lo 5 ga nisbatan siljiydi. Nagijada soplo 5 ning yo‘lida nomoslik signali paydo bo‘ladi. Bu signal kuchaytirgich 6 dan teskari bog‘lanish silfoniga kelgan bosimni boshqaradi. O‘lchanayotgan parametrning o‘lchovi bo‘lgan bo­sim bir yo‘la masofaga uzatish liniyasiga ham yuboriladi. Asbobni sozlash uchun rolik 2 xizmat qiladi, u richag 1 va 8 lar bo‘ylab harakat qiladi. Prujina 3 asbobni nol belgisiga sozlaydi.

2 – rasm. Silfonli pnevmatik tyagonaporomerning (TNS-P tipli) prinsipial sxemasi.

Pnevmatik signalni 300 m masofaga uzatish mumkin. Bunday silfonli asboblar turli xilda va modifikatsiyada chiqariladi hamda turli chegarali o‘lchovlarga mo‘ljallangan. Ularning aniqlik klassi 1 va 1,5.
Silfoilarning asosiy kamchiliklari gisterezis mavjudligi va xarakteristikaning birmuncha nochiziqligidir. Gisterezis ta’sirini kamaytirish va bikirlikni oshirish maqsadida, ko‘pincha, silfon ichiga prujina o‘rnatiladi.