T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

Inson o‘z aql zakovati bilan bioferavda kechadigan biologik qonuniyatlarni to‘g‘ri tushinib olishga, biosferaning ekologik rivojlanishini idora qila olishga xarakat qilishi lozim.

XX asming o‘rtalarida noogenika fani vujudga keldi. Bu fanning asosiy vazifasi - ilmiy texnika taraqqiyoti davrida kelib chiqqan inson va tabiat o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni buzilishini tuzatishdir.

Insonning kelajagini yaratish noogeneka fanining asosiy muammolaridan biridir. Tadqiqotchyailar fikriga ko‘ra insoniyat noosferaning imkoniyatlaridan todiq foydalangani yo‘q.

Axoli sonining zichligi atrof muxitga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Insonning ishlab chiqarish vaoliyatini rivojlanishi biosferaga kuchli ta’sir ko‘rsatib kelmoqda.

Havoning ifloslanishi odam o‘z faoliyati jarayonida havo muxitini ifloslantirib bormoqda. Sanoat markazlashgan rayonlarda atmosfera zararli gazlar konsentratsiyasini ortishi bilan xarakterlanadi. Atmosferaning ifloslanishini asosiy sababi tabiiy yoqilgdlar va metall ishlab chiqarishdir. Natijada atmosferada zaxarli gazlar SO₂ va H₂ S ning miqdori ortib borib kislotali yomgdrlarga sabab bodmoqda. Ular ta’sirida xlorofil yemirilib ko‘pchilik o‘simliklar qurimoqda. Har yili yoqigdlar ta’sirida atmoferaga millird tonnalab SO₂ gazi ajralib chiqmoqda. Buning yarmini o‘simliklar va dunyo okeani o‘zlashtiradi yarmi esa atmosferada saqlanib qolmoqda. Natijada keyingi 100yil davomida SO₂ 10%ga oshgan. Atmosferaning ifloslanishi natidjasida quyosh raditsiyasi 15% ga, ultrabinafsha nurlar 30% kamaygan.

Chuchuk suvni ifloslanishi Suv resurslardan foydalanish masshtabi juda tezlik bilan o‘smoqda. Qishloq joylarida suvga bodgan extiyoj bir sutkada 50 l, shaxar joylparida esa 150 lga to‘g‘ri keladi. Juda ko‘p miqdordagi suv ishlab

-5