T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

Martishkalar avlodida turlar ayniqsa ko'p. Martishkalar 23 ta tur, 71 kenja turdan iborat. Ular 3ta kenja avlodga bo'linadilar.

a) Oddiy martishka: 3 - 6kg. Dumi 55 - 100sm. Gavda uzunligi esa 40 - 65sm atrofida boladi. Yungi qalin, yumshoq va qisqa. Rangi yashil, sariq, qora boladi. Oldingi oyoqlari orqa oyoqlariga qaraganda qisqa, barmoqlari uzun, bashmaldoq yaxshi rivojlangan.

Martishkalar seryomg'ir va tog'li rayonlarda, dengiz satxidan 3000m balandliklarda yashaydilar. Yerda tez harakatchan, chopadigan maymun. Daraxtda uxlaydi, barglar, novdalar va mevalar bilan oziqlanadi. Ekinzorlardan ham foydalanishadi. 40-50ta bo'lib yashaydilar. Ovqatlanganda 10 - 15ta bo'ladilar. Homiladorligi 180 -213 kun. Bolasini 6 oygacha emizadi. Sut bezlari bir - biriga yaqin, yetti kun ichida bolasi yura boshlaydi, 6 oyda mustaqil yashaydi.

Yashil martishka ko'pchilikka tanish. Ular zooparklarda ko'proq bo'ladi. Tibbiyotda undan foydalaniladi.Yashil martishka Xabashistonda dengiz satxidan 1000 - 2000m baland joylarda yashaydi. Ularning gavda hajmi itdek. Yungi sarg'ish-yashil, gavdasi pastki tomondan oqish erkaklari hukmronlik qilmaydi. U ko’proq qo’riqchilik vazifasini o'taydi.




4-rasm. Martishka.