“t a s d I q L a y m a n”

O’z betinshe jumıs tapsırmaların orınlaw ushın metodikaliq ko’rsetpeler


Кеn’isliktegi Dekart koordinatalar sisteması. Екi tochka arasindag’i aralaq. Kesindini berilgen qatnasta bo’liw.

Кеn’isliktegi Dekart koordinatalar sisteması uzinliq o’lshew ushin siziqli birliktin’ ha’m bazi-bir ta’rtipte nomerlengen, bir tochkada o’z-ara perpendikuliyar kesilisiwshi u’sh ko’sherdin’ beriliwi menen aniqlanadi.

Ko’sherlerdin’ kesilisiw tochkasi koordinatalar basi, al ko’sherlerdin’ o’zleri koordinatalar ko’sheri dep ataladi. Birinshi koordinataliq ko’sher abstsissa ko’sheri, ekinshisi-ordinata ko’sheri,u’shinshisi-aplikata ko’sheri dep ataladi.
K oordinatalar basi O ha’ribi menen, al koordinataliq ko’sherler sa’ykes Ox, Oy, ha’m Oz simvollari menen belgilenedi.
Meyli -qa’legen qen’isliktegi tochka bolsin, onda , ha’m -onin’ koordinataliq ko’sherlerdegi proektsiyalari boladi.
Berilgen sistemada M tochkasinin’ koordinatalari sipatinda to’mendegi sanlarg’a aytamiz:

Bunda abstsissalar ko’sherindegi kesindinin’ uzinlig’i, ordinatalar ko’sherindegi kesindinin’ uzinlig’i, al aplikata ko’sherindegi kesindinin’ uzinlig’i. Sonday-aq, M tochka x,y,z koordinatag’a iye delinedi.
Eki ha’m tochkalar arasindag’i araliq ken’islikte to’mendegishe aniqlanadi:

kesindini qatnasta bo’liwshi N tochkanin’ koordinatalari

formula boyinsha esaplanadi.
Dara jag’dayda kesindi ten’ ekige bo’linse, yag’niy bolsa kesindi ortasinin’ koordinatasin tabiw formulasi to’mendegishe boladi: