|
Huquqiy ong - ijtimoiy ong shakli; jamiyat aʼzolarining mavjud huquqiy munosabatlar va huquqni tushunishi, huquq-tartibot haqidagi tasavvurida oʻz aksini topadi. Huquqii ong nafaqat amaldagi huquq, balki uning tarixi, shuningdek boshqa jamiyatlardagi voqeliklarni bilishni ham oʻz ichiga oladi. Alohida shaxs, guruh va jamiyatning Huquqii ongi ajratib koʻrsatiladi. Huquqii ong huquqiy mafkura va huquqiy psixologiyadan tashkil topgan. Huquqiy mafkura — har xil huquqiy hodi-salar haqidagi nuqtai nazar, tushun-cha, gʻoya va qarashlarning ilmiy umumlashtirilgan tizimidan iborat. Huquqii ongning huquqiy mafkura qismida aksini topgan huquqiy hodisalar huquqqa bagʻishlangan maxsus nazariy izlanishlarda oʻz rivojini topib, ilmiy darajada anglab yetiladi. Bunday ilmiy asarlarning mazmuni odamlar maʼnaviy mulkiga aylanib, ularning ongiga aniq huquqiy bilimlarni, mulohazalarni, eʼtiqod va kay-fiyatni olib kiradi. Huquqiy mafkura — shaxsning Huquqii ongini ilmiy asosda shakllantira borib, huquqqa, odamning huquqqa boʻlgan munosabatiga hal qiluvchi taʼsir qiladi. Huquqiy psi-xologiya — huquqiy hodisalarni his-siyot bilan anglashdir. Odam ijtimoiy hodisalarni, jumladan, huquqiy munosabatlarni nafaqat aql bilan, balki sezgi bilan ham tushunib yetadi.
Huquqbuzarlik tushunchasi va turlari?
Huquqbuzarlik - huquq va muomala layoqatiga ega subʼyekt tomonidan sodir etiladigan, huquq normalari talablariga zid keluvchi hamda shaxsga, mulkka, davlatga va butun jamiyatga zarar keltiruvchi ijtimoiy xavfli qilmish. Oʻz xususiyatiga koʻra, H. jinoyat, nojoʻya harakat, intizomni buzish shaklida boʻladi. Koʻp hollarda H. qonunbuzarlik soʻzi bilan bir xilda ishlatiladi. Fuqaroviy H. (shaxsga, fuqaro yoki tashkilotning mulkiga ziyon yetkazish), maʼmuriy H. (mas, mayda bezorilyk, yoʻl harakati qoidasini buzish), intizomiy H. (nojoʻya harakat, mas, ishga kelmaslik, kech qolish) farqlanadi. H.ning eng xav-fli koʻrinishi jinoyatdir. H. uchun qonunda tegishlicha fuqaroviy, maʼmuriy, intizomiy va jinoiy javobgarlik belgilangan. Huquqbuzarlik-sodir etilganligi uchun ma'muriy yoki jinoiy javobgarlik nazarda tutilgan aybli,g'ayriijtimoiy qilmish (harakat yoki harakatsizlik)
Huquqbuzarlikning qanday belgilari mavjud va ularni ta'riflab bering?
Huquqbuzarlikni qonun normalariga zid harakat sifatida tavsiflovchi bir qator belgilar mavjud: Jamiyat uchun xavfli (zarar) Noto'g'ri Ayb Qonuniy javobgarlik uchun taqdim etilgan Jamoat xavfi - bu huquqbuzarlik xususiyatini va uning asosiy ob'ektiv asosini belgilaydigan, qonuniylikni noqonuniydan ajratib turadigan asosiy belgidir. Ushbu huquqbuzarlik belgisi xatti-harakatlarning jamoat munosabatlariga zarar etkazish qobiliyatiga va huquqbuzarlik sodir etishga urinish paytida ularga zarar etkazish xavfiga bog'liq. Jamoat xavfliligi shuni ko'rsatadiki, huquqbuzarlik doimo insoniyat jamiyatining ustuvorliklari va qadriyatlariga tajovuz qilish bilan bog'liq bo'lib, shaxsiy va jamoat manfaatlarini buzadi. Ijtimoiy xavf, shuningdek, ijtimoiy taranglik va ziddiyat elementlarini kiritib, jamiyat hayotining normal ritmini buzganligi bilan ham zararli hisoblanadi. Huquqbuzarlik harakati har doim jamiyat uchun chaqiriq bo'lib, u uchun muhim va qadrli narsalarga e'tibor bermaslikdir. Shuning uchun huquqbuzarlikning ijtimoiy zarari yoki xavfi uning jamiyatning muhim qadriyatlariga, uning mavjud bo'lish shartlariga tajovuz qilishida. Huquqbuzarliklar o'ziga xosligi, tarqalishi jihatidan ijtimoiy zararli hisoblanadi, bu bitta harakat emas, balki uning namoyon bo'lishida yoki bunday tarqalish imkoniyatiga ega bo'lgan massiv harakatdir. Масштабный розыгрыш призов на 1 000 000 долларов RoboForex 8 kun ichida qorindagi yog‘larni yo‘qoting! Bir oyda minus 27 kg! Похудение Ijtimoiy xavf huquqbuzarlikning moddiy belgisidir, uning ijtimoiy mohiyatini ochib beradi. Bu qonun chiqaruvchining irodasiga bog'liq bo'lmagan jinoyatning ob'ektiv xususiyati. Huquqni muhofaza qilish organlari qonun chiqaruvchining ko'zidan chetda qolgan va shu sababli huquqbuzarlik deb tan olinmagan ijtimoiy xavfli harakatlarni aniqlashi mumkin. Bu holda qonun chiqaruvchining vazifasi ushbu hujjatlarni rasmiylashtirishdir. Jamoat xavfliligi har qanday huquqbuzarlik xususiyatidir. Jamoat xavfliligi (zararli) xususidagi huquqbuzarliklar jinoyatlar va xatti-harakatlarga bo'linadi. Jinoyatlar va huquqbuzarliklarni farqlash mezonlari jamoat xavfining yo'qligi emas, balki uning mohiyati va darajasidir. Masalan, soliq to'lashdan bo'yin tovlash jinoiy javobgarlik sifatida va soliq huquqbuzarligi sifatida bir-biridan qochish miqdori (zarar miqdori) bilan farq qiladi, bu esa o'z navbatida ijtimoiy xavflilik xususiyatlaridan biridir. Agar qilmish jamiyat uchun xavf tug'dirmasa, ya'ni. jamoat munosabatlariga zarar etkazmaydi va ularga zarar etkazishi mumkin emas, bu huquqbuzarlik deb tan olinishi mumkin emas. NS Malein "zararning mavjudligi har qanday huquqbuzarlikning zarur ijtimoiy belgisi bo'lib, u barcha huquqbuzarliklarni ijtimoiy xavfli harakatlar deb belgilaydi va tavsiflaydi" deb to'g'ri tasdiqlaydi? Jamoat xavfi o'ziga xos xususiyatlarga ega. Jamoat xavfini tavsiflovchi belgilarni ikki guruhga bo'lish maqsadga muvofiq: jamoat xavfining mohiyati va jamoat xavfi darajasi bilan bog'liq. Huquqbuzarlikning jamoat xavfliligining mohiyati ma'lum bir ob'ektga qarshi harakatning yo'nalishi, etkazilgan zarar miqdori va aybning shakli bilan belgilanadi. Xarakter - bu xususiyatning o'ziga xos xususiyati, biror narsaning sifati. Ijtimoiy xavflilik darajasi qiyosiy ijtimoiy xavfning miqdoriy ifodasidir. Noto'g'rihuquqbuzarlikning rasmiy belgisi, bu "qonunda buni ko'rsatmasdan jinoyat bo'lmaydi" tamoyilining ifodasini anglatadi. Boshqa axloqiy me'yorlarga (axloqiy, korporativ yoki odatiy) mos kelmaydigan xatti-harakatlar, agar u qonun normasida nazarda tutilmagan bo'lsa va u tomonidan taqiqlanmagan bo'lsa, jinoyat deb bo'lmaydi. Huquqbuzarlikning noqonuniyligi shundan iboratki, fuqaro, boshqa shaxs amaldagi har qanday qonun normalarini buzishi, uning ko'rsatmalariga zid harakat qilishi va shu bilan o'z irodasiga qarshi davlat irodasiga qarshi chiqishi, u bilan Malein N.S. huquqbuzarligi kelib chiqishi: jinoyat tushunchasi, sabablari, javobgarligi ... M.: Jurid. yoritilgan, 1985 yil.
Intizomiy huquqbuzarlik nima, unga misollar keltiring?
Do'stlaringiz bilan baham: |
