Suvoqchilik va pardozlash ishlari

2 .6 . S u v o q ch ilik ish la ri
S u v o q c h ilik is h la ri q u r ilis h d a g i m e h n a t ja r a y o n la r in in g
a lo h id a b ir tu ri h is o b la n a d i. S u v o q c h ilik is h la rin in g b o s h q a
qurilish ish larid an farqi sh u n d a k i b u n d a q o ‘l m e h n a ti k o ‘p sarf- 
lan a d i va b u ish la rn in g bajarilish i n a tija sid a y u zag a keladigan 
m ah su lo tg a n isb atan o ‘ziga xos tala b la r q o ‘yiladi. Bu o ‘ziga xoslik 
ish lam i bajarishni tashkil qilishning m urakkabligi va xususiyatlarida, 
su v o q ch ilarn in g o 'z la ri tayyorlagan m axsus m e h n a t qu ro llari yor- 
d a m id a m e h n a t p re d m e ti (q o rish m a )g a k o ‘rsa ta d ig a n t a ’sirida 
n a m o y o n b o lladi.
Suvoq b in o n i k o ‘tarib tu ru v c h i va to 'su v c h i konstruksia m ate - 
riallarini suv, k arb o n at an g id rid gazi va b in o n i q u rsh ab tu rgan 
m u h itn in g b o sh q a o m illa r t a ’siridan saqlash u c h u n z a ru r. Suvoq 
qatlam i b in o konstruksiyalarini barvaqt yem irilishdan (m u stah k am - 
ligi, issiqlik, fizik va b o sh q a fizik-texnik) xossalari n o rm ativ d a 
k o ‘rsatilgan m u d d a td a n o ld in ro q ishdan chiqm asligi u c h u n xiz- 
m at qiladi.
Suvoq jara y o n i b o sh q a qurilish ja ra y o n la rid a n , aso san , u n d a
ish latilad ig an m a te ria lla r va u la rn i q ay ta ish lash usu llari (q o ‘l 
m eh n a ti k o ‘p b o 'lg a n i h o ld a yarim m ex anizatsiyalashtirish) b i­
lan farq qiladi.
Suvoq ishlarini bajarish usullari bir-biridan 
jarayonlar soni
va 
ba-
jaiilish aniqligi
bilan farq qiladi, ya'ni ular m urakkab jarayonlardir.
Suvoq qilishning b iro r usulini qoMlash bu ishga tegishlicha 
tayyorgarlik k o ‘rish va ja ra y o n n i n a z o ra t qilish orq ali suvash ish ­
larin i 
oddiy, y a x sh i, a 'lo
sifatli qilib b ajarish m u m k in . S uvoq 
qilish ishlari ko m p lek s ja ra y o n d ir. Bu ishlar m ate ria lla rn i tayyor- 
lash, suvoqqa tayyorgarlik k o ’rish, asosiy va y a k u n lo v ch i ja ra y o n ­
lar h a m d a sifatni n a z o ra t qilish ish larid an ib o rat b o ‘ladi.
V azifasiga k o ‘ra 
oddiy, m a n za ra li
va 
m a x su s
su v o q xillari 
b o lis h in i yuqorida aytgan edik. O ddiy suvoqdan fasad va xonalarni 
pard o zlash d a, m an zarali su v o q d an yu zalarn i b o ‘y a m a sd a n ham
32

---

k o ‘rkam qilish , m axsus su v o q d a n esa yuzaga a lo h id a xossalar 
b erish m aq sa d id a (suv o ‘tk az m ay d ig a n , n u r t a ’siriga c h id a m li, 
tovush o ‘tk azm ay d ig an qilish va hokazo) q o ‘llaniladi.
O ddiy suvoq ikki: 
ostki
va 
grunt
q a tla m id a n tashkil topadi. 
O ddiy suvoq qilish u c h u n yuzaga sokol (1 -ra sm ) (k u rak ch an in g
b ir tu ri) bilan 12 m m gach a qalinlikda q o rish m a c h a p la n ib , keyin 
silliqlanadi. B u n d a qo rish m a asosan yuzaga chapiladi.
Sifatli suvoq g a z c h o ‘p y o rd a m id a bajariladi. B u n d ay suvoq 
uch: 
ostki, grunt
va 
sirtqi
q a tla m d a n ib o rat b o ‘ladi. U c h a la q a t- 
latn n in g u m u m iy qalinligi 15 m m n i tashkil etishi kerak. U stki 
q atlam u c h u n k o ‘zining kattaligi 1 ,5 x 1 ,5 m m li elak d an elangan 
m ayda q u m ishlatiladi. S irtqi q atlam (ayrim h o lla rd a g ru n t q a tla ­
m i) surkash u sulida suvaladi. Suvalgan q o rish m a reja sh o 'p y o r­
da m id a silliqlanadi.
Suvoq q ilin ad ig an y u zalar S N iP talablariga m o s b o iis h i, su ­
v o q ish lari a n iq , b e x a to b ajarilish i, suvoq q a tla m in in g sifatini 
oshirish u c h u n yu zalarn i rejalash, n ish o n la r q o ‘yish va m ayoqlar 
o ‘rn atish n in g a h a m iy ati katta. Bu vaqtda te k s h iris h -o lc h a s h as- 
b o b la rid a n fo y d ala n g an m a ’q u l (4 -ra sm ). M a sa la n , d e v o rla rn i