Suvoqchilik va pardozlash ishlari

К
’
К ' К
 
’ 
К ' К
' 
{)
Aralash m a d a n 5 litr h a jm d a q o rish m a qorib к о ‘rib hisoblab
topilgan q o ris h m a tarkibi tekshiriladi. Buning u c h u n tegishlicha 
qayta hisoblash o lk a z ila d i.
M isol. 
R f —
50 markali m urakkab suvoq qorishm asini tan - 
lang:
Berilgan q o ris h m an in g yoyiluvchanligi 9 — 10 sm; ishlatiladi­
gan p o rtla n d se m en t aktivligi 400 kgs/sm 2; sem entning to ‘k m a z ic h ­
ligi P ft— 1100 k g / s m 3; o h a k b o ‘t q a s i n i n g o ‘r t a c h a z ic h lig i 
P f/— 1400 k g / m 3; q u m —o ‘rta c h a yiriklikda;
Y e с h i s h : 1 m 3 q u m u c h u n sarflanadigan m ateriallar m iq ­
d o rin i hisoblash:
s e m e n t sarfi
_ 50-1000 
Qs
4000.88 
g
se m e n t hajm i 
o h a k b o ‘tqasining sarfi
I/ 
142 
л n
3
‘
= ТТоб 
’
= 0 , 1 7 ( 1 - 0 , 0 0 2 ) = 0 , 1 2 1 m 3, 
o h a k b o l q a s i n i n g massasi
Qq
= 0 ,1 2 1 1400 = 169 kg,
suv sarfi
В
= 0,5(142 + 169 • 1,4) = 189 kg,
23

---

q o r i s h m a n i n g h a j m b o ‘y i c h a t a r k i b i
. 0 Л 21 . 
1 
= I • л
• 7 7 
0,13 ' 0,13 ' 0,13 
’ ’ 
' ’ ’
2 .3 . Q o rish m a g a n isb a ta n q o ‘yila d ig a n talab lar
Suvoq qorishm asi z a ru r darajada yoyiluvchan, ka m qa tla m - 
lanadigan va talab etilgan z ichlikda b o i i s h i kerak.
Yoyiluvchanlik
q o ris h m an in g yuzaga yetarlicha yopishishi, yo- 
rilmasligi va yuzadan ko‘chib tushmaslik xususiyatidir. Yoyiluvchanlik 
q o rish m a tarkibidagi b o g i o v c h i m o d d a , t o ld irg ic h la r , suv va turli 
q o ‘shilm alarning nisbatiga b o g l iq . M uayyan q o ris h m an in g yoyi­
luvchanligi laboratoriada a n iq la n a d i va, z a ru r b o i s a , obyektda 
unga o'zgartirishlar kiritiladi. Yoyiluvchanlik qiymatlari 4-jadvalda 
keltirilgan.
Q atlam lanish
— tashish yoki u z o q vaqt saqlash paytida q o ris h ­
m a tarkibiy qism larining ajralib qolish xususiyatidir. Q a tlam lanish 
xususiyati ishlatiladigan qorishm a tarkibiy qismlari turini qayta t a n ­
lash, sirt aktiv m o d d a l a r q o ‘s h is h , s u v n i k a m r o q m i q d o r d a
q o ‘shish y o l i bilan b a rta ra f etiladi.
E s l a t m a : yozda q o ris h m a n in g suvi tez b u g l a n i b ketganligi 
u c h u n uning b o s h l a n g l c h yoyiluvchanligini 1—2 sm ga oshirish 
m u m k in .
Q o rish m a n in g
zichligi
1 litr s i g l m li idishga solingan q o ris h ­
m a n in g massasi b o ‘yicha aniqlanadi.
Issiqni va tovushni izolatsiyalaydigan suvoq u c h u n q o rish m a
tayyorlashda q o rish m an in g loyihada k o ‘rsatilgan massasiga q a t ’iy 
rioya qilish zarur.
Suvoq qorish masiga ishlatiladigan m ateriallar tarkibida oson 
eriydigan tuzlar b o lm a s lig ig a a lo h id a e ’tibor berish zarur, c h u n ­
ki q o rish m a q u rig a n d a va q o tg a n d a bu tuzlar suvoq betiga chiqib 
qolishi m u m k in . Q u m la r n in g s h o ‘rlanganligiga a lo h id a e ’tibor 
b e r i s h lo z im . 0 ‘z b e k i s t o n n i n g a y rim h u d u d l a r i d a q u m n i n g
s h o ‘rlanganlik darajasi 2—3 %ga yetadi.
Q otga n q o rish m a talab etilgan darajada m u sta h k a m , sovuqqa 
c hidam li, m anzarali q o ris h m a esa atm osfera omillari va y o r u g li k
t a ’siriga c h id a m li b o i i s h i kerak.
24

---

Q o r is h m a g a n is b a ta n m e y o riy h u jja tla rd a k o ‘rsatilgan b u
t a l a b l a r n i n g b a j a r i l i s h i n i m a x s u s q u r i l i s h l a b o r a t o r i y a l a r i
t a ’m inlanishi zarur.
Tashqi suvoq u c h u n m o ij a lla n g a n sovuqqa chidam li qurilish 
q o r i s h m a l a r i q u y id a g i m a r k a l a r d a ish la b c h iq ila d i: M r z 10, 
M rz 15, M rz 25, M rz 35, M rz 50 (3-jadval).
3 -jadvat
Q o ris h m a n in g yoyiluvchanligi
Q o rish m a
K o n u sn in g b o tish c h u q u rlig i, sm
Q u m n in g
q o 'ld a
su v ash d a
m e x a n iz m la r 
v o sitasid a suvashda
o 'lc h a m i, m m
P u rk a lm a q a tla m va 
g ru n t q a tla m i 
u c h u n
8 - 1 2
6 - 1 0
2 ,5
S iitq i q a tla m uchun:
g ip s b ila n
9 - 1 2
9 - 1 2
1,2
gi pssiz
7 - 8
7 - 8
1,2
N a m x o n a la r M p z 100, M p z 150, M pz 200 va M p z 300 
m arkali q o rish m ala r bilan suvaladi. Tashqi devor panellarining 
yuzasini p a rd o z suvoq qilish u c h u n sovuqqa chidam liligi M pz 35 
d a n k am b o l m a g a n q o rish m ala r ishlatiladi.