Suv ostida sakson ming kilometr

1 

Korvet -

  uch machtali qadimgi urush kemasi.

186

---

Dilon  gap  nom-nishonsiz  yo'qolib  ketib,  butun 

dunyoga  shov-shuv bo'lgan Laperuz kemalari haqi- 

da  borayotganini  payqadi.  U  mahalliy  kishrning 

aytishicha,  halokatning  juda  ko‘p  izlari  hozirga- 

cha  saqlanib  qolgan Vanikoroga borishga ahd qildi. 

Ammo  shamol  va  oqimlar  uning bu  niyatini  amaT- 

ga oshirishiga yo‘l qo‘ymadi.

Dilon  Kalkuttaga  qaytdi.  U  yerda  o‘z  kashfiyoti 

bilan  Osiyo  jamiyati  va  Ost-Indiya  kompaniyasini 

qiziqtirib  qoydi va uning ixtiyoriga yana  «Qidiruv» 

deb nom olgan o'sha kemani berishdi.  1827-yilning 

23-yanvarida  Fransiya  vakili  hamrohligida  Dilon 

Kalkuttadan suzib ketdi.

Tinch  okeanning turli  yerlarida  bir  necha  marta 

to'xtab,  nihoyat  1827-yilning  7-iyunida  «Qidiruv» 

hozir «Nautilus» turgan Vanu gavanida langar tash- 

ladi.

Dilon  bu  yerda  halokatdan  keyin  qolgan  juda 

ko'p  qoldiqlarni:  langarlar,  uskunalar,  bloklar1,  to- 

shotar  qurol,  o'n  sakkiz  qadoqli  to'p  o'qi,  singan 

astronomik  asboblar va  nihoyat  «Meni  Bazen  quy- 

gan»  degan  yozuvli,  Brest  quyuv  korxonasining 

tamg'asi  va  «1785»  sanasi  bo'lgan  quyma  qo'n- 

;  g'iroq topdi.  Endi  hech qanday shubhaga  o'rin qol- 

magan edi.

Dilon  ko'proq  dalillar  to'plash  maqsadida  Vani- 

koroda  1827-yilning  oktabr  oyigacha  turdi.  Shun­

dan  so'ng u  langar ko'tarib,  Yangi  Zelandiya  orqali 

Kalkuttaga  jo'nab ketdi.  U yerdan Dilon Fransiyaga 

bordi. Bu yerda uni juda yaxshi kutib olishdi.

Xuddi shu vaqtda «Astrolyabiya» kemasi koman- 

diri  Dyumon-Dyurvil  Laperuz  kemasining  yo'qoli- 

shi  munosabati  bilan,  Dilon  topgan  yangilikdan 

xabarsiz,  halokat  izini  butunlay  boshqa  tomondan