|
O sm o n
bilan okean osoyish-
talikda kim o'zarga o'ynashayotganday edi.
Men stixiyaning bu osoyishtaligini tutqich ber-
mas «Nautilus»ning har bir burchagidagi nafrat bi
lan qiyos qilganimda butun vujudim qaltirab ketar
edi.
533
Kema bizdan ikki milya narida edi. U «Nautilus»
projektoridan taralayotgan yog'du izidan yaqinla-
shib kelayotgan edi. Men uning ko‘k va qizil tanib
olish chiroqlarini va fok-machtasiga ilib qo'yilgan,
to‘g‘ri yog'du taratayotgan fonusni ko'rdim.
Mo'risidan halqa-halqa alanga otilib chiqayotgan
edi - aftidan kema bug' bosimini yuqori nuqtasi-
gacha ko'targanga o'xshardi.
Men ertalab soat oltigacha palubada qoldim. Ka
pitan Nemo ilgarigiday meni ko'rmas edi. Harbiy
kema bizdan atigi bir yarim milya masofada edi va
tong otishi bilanoq yana otishmani boshlab yubor-
di.
«Nautilus» o‘z g'animiga hujum boshlaydigan
dam yaqinlashayotgan edi va u amalga oshgan
zahoti men va o'rtoqlarim tergashga jur’at etol-
maydigan odamni bir umrga tashlab ketamiz. Ka
pitan yordamchisi palubaga chiqqach, Konsel bi
lan Nedni ogohlantirish uchun pastga tushmoqchi
bo'ldjm. U bilan bir necha dengizchilar ham chi-
qishdi.
«Nautilus»da jangga hozirlik ko'rilayotgan edi.
Bu hozirlik uncha murakkab emas edi. Paluba-
ni o'ragan panjara tushirildi. Projektor vishkasi va
shturval hujrasi suvosti kemasining ichiga tortib
qoyildi. Paluba yuzasi uzun temir sigaraga o'xshab
qoldi. Endi unda bironta ham do'nglik qolmadi -
demak, manyovr qilishiga endi hech narsa xalaqit
bermas edi.
Men salonga qaytdim. Hamon dengiz sathida
turgan «Nautilus»ga quyoshning dastlabki nurla-
ri yog‘du sochar edi. Uning qizg'ish shu’lasi oyna-
larda aks etar edi.
Dahshatli 2-iyun kuni boshlandi.
Soat beshda lag menga «Nautilus» tezligini se-
534
kinlayotganini ko‘rsatdi. Harbiy kemani o'ziga ya-
qinroq masofaga keltirmoqchi bo'lganini fahm-
ladim. To‘p o'qlarining ovozi borgan sari ko'proq
eshitila boshladi. 0 ‘qlar suvga qattiq hushtak ovozi
bilan kelib tushib atrofimizga ko'pik sachratar edi.
-
Do‘stlarim, - dedim men, - fursatyetdi! Qani,
qo‘lni qo‘lga beringlar, u yog'iga tavakkal!
Ned Lend hozirning o'zidayoq tayyor, Kon
sel osuda, men qamrab olgan hayajondan o'zimni
arang tutar edim. Biz kutubxonaga o‘tdik. Trap-
ga olib chiqadigan eshik qabzasini itarganimda
to'satdan lyuk qopqog‘i yopilganini eshitdim.
Kanadalik zina tomon yugurgan edi, men uni
to'xtatdim. Shovullagan tanish ovoz «Nautilus» re-
zervuarlariga suv to'latayotganini bildim. Chindan
ham ko‘p o'tmay «Nautilus» dengiz sathidan o‘n
metr chuqurlikka sho‘ng‘idi.
Manyovrning maqsadi menga ayon bo‘ldi. «Na
utilus» mustahkam zirh bilan qoplangan harbiy ke
maga yuqoridan turib hujum qilmoqchi emas edi. U
kemaga suv ostidan, vaterliniyaning pastki qismi-
dan, temir qoplama tugaydigan joydan hujum qil
moqchi edi.
Shunday qilib, biz yana bandiligimizcha qolaver-
dik, buning ustiga tayyorlanayotgan dahshatli fojia-
ning beixtiyor shohidlari bo'lishimiz ham kerak edi.
U yog'ini surishtirsangiz, o‘ylashga ham fursat qol-
magan edi. Mening xonamga kirib yashirinib olib,
ovoz chiqarmay bir-birimizga qarab turar edik. Bu-
tun vujudimni dahshatli qo'rquv qamrab oldi. Men
odatda allaqanday dahshatli voqea sodir bo'lishi ol-
didan odamda paydo bo'ladigan og‘ir vaziyat hola-
tida edim. Men halokatni kutar edim, tiq etgan har
bir ovozga quloq tutar edim, butun vujudim quloq-
qa aylangan edi.
535
Bu orada «Nautilus» tezligini anchagina oshir-
di. Aftidan u borib urish uchun tezlashayotgan edi.
Uning butun korpusi qaldirardi.
Men to'satdan qichqirib yubordim. Kemalar
to'qnashdi. Bu shunchaki yengil turtki edi. Shunga
qaramay, po‘lat dandon yog'ochga zarb bilan qadal-
ganini sezdim. G'ijirlagan va yogochning yorilgan
ovozi eshitildi. Ammo «Nautilus» harakat inersiyasi
bilan igna matoni teshib o'tganday harbiy kemani
yorib o‘tdi.
Men ortiq o'zimni tutib turolmadim. Dahshat-
dan esim og'ib xonadan salonga chopib kirdim.
Kapitan Nemo o‘sha yerda edi. Oyna ortida sodir
bo'lganlarni xomush turib, ma’yus, berahmlik bilan
ko‘zdan kechirar edi.
Suv ostida juda ulkan, shaklini yo‘qotgan qora
jism ko'rinib turar va «Nautilus» uning jon tal-
vasasini ham oxirigacha ko'rish uchun u bilan bir-
ga dengiz tubiga sho‘ng‘ir edi. 0 ‘zimdan o‘n metr-
cha narida deyarli ikkiga bo'lingan kema korpusini
ko'rdim; unga dahshat bilan shovullab suv kirar edi.
Yuqoriroqda ikki qator to‘p ko'rinib turar edi. Palu-
bada juda ko‘p qora soyalar harakat qilib turar edi.
Suv kirishi ko'payib bormoqda edi. Sho'rlik
odamlar vantalarga1 yopishar, machtalarga tar-
mashib chiqishar, suvda shaloplashar edilar. Bu
to'satdan toshqinga uchragan inson chumolixonasi
edi.
Dahshatdan dong qotgan, sochlarim tippa-
tik turib, arang nafas olgan holda derazadan ko‘z
uzishga ham madorsiz bu dahshatli manzaraga bo-
qar edim.
Ulkan kema asta-sekin g'arq bo'ldi. «Nautilus»
u bilan izma-iz tushar edi. To'satdan portlab ketdi.
1
Vanta -
machtani ushlab turadigan yo‘g‘ori arqon.
536
Siqiq havo kema palubasini shu qadar zo‘r kuch bi
lan parchalab tashladiki, go‘yo porox ombori port-
laganday bo‘ldi. Suv bosimi shu qadar kuchli ediki,
«Nautilus»ni bir chekkaga itqitib tashladi.
Shundan so‘ng sho'rlik kema tezroq g'arq bo‘la
boshladi. Qurbonlar yopishib qolgan machtalari,
jasadlar og’irligidan egilib ketgan reyalar, songra
grot-machtalar arang ko'rinar va nihoyat qora jism
o'liklardan iborat ekipaji bilan birga girdob ichiga
kirib g'oyib bo'lib ketdi...
Men kapitan Nemo tomon burildim. Bu dah
shatli sudya, chinakam g'azab alvastisi hamon
zulmatga tikilib turar edi. Hamma narsa tamom
bo‘lgandan keyin u o‘z xonasi eshigi tomon borib,
uni ochdi va ichkariga qadam qoydi. Men uni kuza-
tib turar edim.
Xona to'ridagi devorda uning sevimli qahra-
monlari portretlari ostida hali juda yosh ayol va ikki
kichik bola portretini ko'rdim.
Kapitan Nemo bir zum ularga tikilib turdi-da,
so‘pg tiz cho'kib, o'kirib yig'lab yubordi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
