Suv ostida sakson ming kilometr

1  Y a’ni  soatiga  o ‘n  uch  dengiz  milyasi.  Bir  dengiz  milyasi  -  

1852 m.

2  Kabelt  -   uncha  katta  bo'lmagan  masofalarni  o'lchaydigan 

dengiz o'lchovi (taxm inan 200 metr).

10

---

Kyunard  kemachiligining  yigirma  yetti  yillik  faoli- 

yatida  uning kemalari  Atlantika  okeanini  ikki  ming 

martadan ko'proq kesib o'tgan shu vaqt ichida biror 

marta  ham  kech  qolmagan,  kema  qatnovini  biror 

marta  bekor  qilmagan,  unga  ishonib  topshirilgan 

xat-xabarlardan  birontasini  yo'qotmagan  edi.  Kyu­

nard  kemachiligining  obro'-e’tibori  shu  qadar  zo‘r 

ediki,  u  raqobatdan  ham  cho'chimasdi.  Bu  hodisa 

ana shu kompaniyaning eng yaxshi kemalaridan biri 

bilan sodir bo'lgani uchun ham zudlik bilan hamma 

yoqqa tarqaldi.

1867-yilning  13-aprelida  dengiz  sathi  oynaday 

silliq  va  sira  shamol  yo‘q  edi.  Shu  kuni  «Shotlan- 

diya»  g'arbiy  uzunlikning  15-gradusi  12-minutida 

va  shimoliy  kenglikning  45-gradusi  37-minutida 

suzib  borar edi.  Ming quwatli  mashina  kemani  o‘n 

uch-u yuzdan qirq uch uzel tezlikda olib ketayotgan 

edi.  «Shotlandiya» parraklari soat tebratkichiday bir 

maromda aylanib, suvni yorib borardi.

Tushdan  keyin  choy  ichib  o'tirishgandi,  «Shot­

landiya»  kemasi  o‘ng  tomondagi  parrakdan  ancha 

narida  bir  narsaning xiyol  urilishidan yengil  tebra- 

nib oldi.

Bu zarb shu qadar kuchsiz bo'ldiki, tryumdan:

«Tryumga  suv  kirdi.  Cho'kyapmiz!»  -   degan 

qichqiriqlar  eshitilmaganda,  bunga  kema  palu- 

basidagilar e’tibor ham bermagan bo'lardilar.

Yo'lovchilarning  sarosimaga  tushishi  tabiiy  edi, 

albatta. Ammo kapitan Anderson ularni tinchlantir- 

di.  Darhaqiqat,  suv  o'tkazmaydigan  devorlar  bilan 

yetti hujraga ajratilgan «Shotlandiya» kemasi uchun 

suv o'tkazadigan bitta teshik uncha xavfli emas edi.

Kapitan  Anderson  zudlik  bilan  tryumga  tushib, 

beshinchi  hujraga  suv  kirganini  aniqladi.  Suv  oqi- 

mining  tezligiga  qaraganda  kema  durustgina  te­

l l

---

shilganga  o‘xshardi,  yaxshiyamki,  bu  hujrada  bug 

qozonlari yoqilmas edi.

Kapitan  Anderson  mashinani  to'xtatishga  far- 

moyish  berib,  matroslardan  biriga  suvga  tushishni 

buyurdi.  Matros kema korpusida eni  ikki metr kela- 

digan teshik borligini  ma’lum qildi.  Bunday teshik- 

ni  dengizda turib  tuzatish  haqida  so‘z  bo'lishi  ham 

mumkin  emas.  Shuning  uchun  ham  «Shotlandiya» 

parraklari  suvga  yarim  botgan  holda  bir  amallab 

yo'lida davom etdi.

0 ‘sha  paytda  kema  Klir  burunidan  uch  yuz 

milya narida bo'lib, Liverpul portiga uch kun kechi- 

kib  keldi.  Bu  hodisa  butun  Angliyani  qattiq  tash- 

vishga solib qoygan edi.

«Shotlandiya»ni  quruq  dokka  olib  chiqishib, 

kompaniya injenerlari uni ko'zdan kechirishdi.  Ular 

o‘z ko'zlariga ishongilari kelmasdi: kemaning qaye- 

rigacha  suvga  cho'kib  turganini  ko'rsatadigan  chi- 

ziqdan  ikki  yarim  metr  pastda  kema  korpusi  teng 

yonli  uchburchak  shaklida  teshilgan  edi.  Kema 

teshilgan  joyning atrofi  atayin  silliqlanganday tep- 

tekis.  Aftidan,  kema  korpusini  teshgan  asbob  juda 

mustahkam bo'lsa kerak.

Kemaning qalinligi  to ‘rt  santimetr keladigan te- 

mir qoplamasini  teshgan asbob  qanday qilib undan 

chiqdi ekan, buni sira tushunib bo'lmas edi...

«Shotlandiya»  bilan  sodir  bo'lgan  hodisa  kishi- 

laming  so'nayotgan  qiziqishini  qayta  avj  oldirib 

yubordi.  Shu  daqiqadan  boshlab  noma’lum  sabab- 

lar  bilan  dengizda  sodir  bo'lgan  butun  halokatlar- 

ni  bahaybat  maxluqqa  olib  borib  taqayveradigan 

bo'lishdi.  Dengiz  statistikasi  bo'yicha  har  yili  ha- 

lokatga  uchraydigan  uch  ming  kemadan  kami- 

da  ikki  yuztasi  «noma’lum  yo'qolganlar»  qatoriga 

qo‘shilishini  hisobga  olganda,  tabiiyki,  afsonaviy

12

---

bahaybat  maxluqning  gunohi  kun  sayin  og'irlashib 

boraverdi.

Adolatdanmi,  yo'qmi,  ko‘ngilsizliklarning  bar- 

chasi uchun javobgarlikni bahaybat maxluqqa yuklay 

boshlagan jahon jamoatchiligi qit’alararo xabarlarga 

ko‘ra,  u  tobora  ko'proq  xavf  tug'dirayotganidan 

tashvishlanib,  dengizni  qaysi  yo‘l  bilan  bo‘lmasin 

bu dahshatli mavjudotdan xoli etishni talab etdi.