Suv ostida sakson ming kilometr

1 

Forshteven -  кеша tagto'sinining kema burniga kelib taqaladi- 

gan uch qismi.

2 

Arxershteven  -   tagto'sinning kema  quyrug'iga  kelib  taqaladi- 

gan qismi.

7

---

Angliya,  Amerika va  Germaniya  singari  davlatlarda 

bunga juda qiziqib qolgan edilar.

Barcha  poytaxtlarda  bahaybat  maxluq  haqidagi 

gaplar  asosiy  suhbat  mavzuyi  bo'lib  qoldi.  U  haqi- 

da  estradalarda  qo'shiq  kuylashardi,  jurnallarda 

karikaturalar  bosilardi,  hatto  uni  teatr  tomoshala- 

rida  tasvirlab  ko'rsatishdi.  Barcha  gazetalarda  o‘zi 

chindan  ham  mavjud  bo'lgan,  ammo  xayolan  tas- 

virlangan  bahaybat  maxluqlar  surati  -   qutb  atrofi- 

dagi  suvlarda yuradigan  dahshatli  oq kitdan tortib, 

goyo  changaliga  besh  yuz  tonnalik  kemani  olib, 

dengiz  qa’riga  garq qila oladigan afsonaviy sakkiz- 

oyoqlargacha  paydo  bo‘la  boshladi.  Arxivlardan 

eski  hujjatlar  -   Aristotel,  Pliniylarning1  bahaybat 

dengiz  maxluqlari bo'lishi mumkinligi haqidagi  qa- 

dimiy  guvohnomalari,  Norvegiya  dengizchilarining 

hikoyalari,  Paul  Geggedning axborotlari va  nihoyat 

rostgoyligiga  hech  kim  shubha  qilmaydigan  Xa- 

ringtonning  1857-yilda  juda  katta bahaybat  dengiz 

ilonini  ko'rgani  to‘g‘risida  aytganlari  zudlik  bilan 

qidirib topildi.

0 ‘sha  kezlarda  olimlar  jamoatchiligi  orasida,  il- 

miy  jurnallarda  ishonuvchilar  va  ishonmovchilar 

o'rtasida  tinimsiz  tortishuvlar  qizg'in  tus  olib  ket- 

di.  Bahaybat  maxluq  to‘g‘risidagi  masala  hamma- 

ning xayolini  band  qilib  qoydi.  Ana  shu tortishuv­

lar vaqtida  qanchadan  qancha  siyohlar daryo bo'lib 

oqdi.

Olti  oy  davomida  bu  kurash  goh  u,  goh  bu  to- 

mon  fikrini  ifodalab,  davom  etib  turdi.  Tuturiqsiz 

matbuot  «Braziliya  geografiya  institutining  ax- 

boroti»da,  «Berlin  Fanlar  akademiyasining  sol-