Сув истеъмолчилари уюшмасида молиявий бошқарув бўйича тренинг материаллари

Ирригация хизмати учун бадалларни йиғиш

Тўловлар бўйича реал маълумотлар зарурияти

• СИУ тўловларни йиғиш тизими шундай бўлиши керакки, ирригация хизмати учун тўловларнинг асосий қисми фермерларга сув етказиб бериш бошлангунга қадар тўланган бўлиши лозим.
• Белгиланган тўлов муддатлари реал бўлиши ва фермерларда нақд пул маблағи ёки натура тўлов амалга ошириш учун «маблағ» мавжуд бўлган вақтга тўғри келиши муҳимдир.
• Масалан фермерларда май июл ойларида меваларни сотишдан тушган даромад (нақд пул билан), августда буғдойни сотишдан тушган даромадлар ва декабрда пахтани сотишдан тушган даромадлар мавжуд бўлади.

Тўғридан-тўғри тўлов схемаси

• СИУ аъзолари кўрсатилган хизмат хақини банкдаги СИУ хисоб рақамига ёки нақд пул кўринишда СИУ кассасига тўлайдилар.
• Ирригация хизмати учун тўловлар мироб ва бошқа ишчилар эмас, балки СИУ бухгалтери томонидан қабул қилиниши лозим.
• СИУ ирригация хизмати учун тўловни тўғридан-тўғри офисда қабул қилишни ўзига одат қилиб олиши зарур.
• Бу натура тўлов кўринишидаги ва нақд пул кўринишидаги тўловларга тегишли.
• Сув истеъмолчиларга квитанциялар бериш зарур.
• Лекин, ирригация хизмати учун тўлов иш бажариш орқали амалга оширилаётганда, тўлов «майдонда» - яъни офисдан ташқарида амалга оширилиши керак.
• Бундай ҳолларда ҳам квитанция бериш зарур.

СИУ хизмати учун натура шаклида тўлов

• СИУ аъзолари етарлича моддий таъминланмаган ҳудудларда, СИУ ўз фаолиятини бошланғич йилларида, “тўловларни натура ҳолда” қабул қилишга тўғри келади, лекин бундай амалиётни узоқ муддатли жараён сифатида рағбатлантирмаслик керак.
• Ирригация хизмати учун тўловларни натура сифатида тўлаш Низомда белгинланган бўлиши керак, акс ҳолда текширувчи органлар билан муаммо келиб чиқиши мумкин.
• Умуман, сақлаш харажатлари, намликни йўқотиш эвазига оғирликни камайиши, транспортировака, маркетинг, сотиш учун солиқлар ва ҳк. учун натура шаклидаги бадал миқдори нақд пул шаклидаги бадал миқдоридан катта бўлиши керак.