Surunkali laringitlar. (Larynqitis chronica)

---

Mavzu: Xiqildokning surunkali kasalliklari va 
bolalarda o‘ziga xos kechishi, zamonaviy tekshirish usullari, davolash 
prinsiplari. 
 
 
 
SURUNKALI LARINGITLAR. (Larynqitis chronica) 
Surunkali laringitlar LOR a’zolari kasalliklarini 8-10% tashkil qiladi. 
Kasallikda asosan o‘zgarishlar ovoz boylamlari, cho‘michsimon tog‘aylar 
oralig‘idagi joylarda va cho‘michsimon tog‘ayni ovoz yuzalarida kuzatiladi. 
Klinik kechishi bo‘yicha uch turi tafovut qilinadi: kataral, gipertrofik va atrofik 
ko‘rinishlari. Kasallikni uchala turi uchun xam xiqildoqda ovoz xosil bo‘lish 
faoliyatini buzilishi xosdir.
Surunkali laringitlarni kelib chiqishiga sabablar: o‘tkir laringitni o‘z 
vaqtida to‘liq davolamaslik, kasallikni keltrib chiqaruchi omillarni bartaraf 
qilmaslik, yuqori nafas yo‘llariga ish joyini va atrof muxit xavosini (issiq,quruq 
va chang xavo,ishlab chiqarishda turli zararli chiqindilar) salbiy ta’sir etishi, 
yuqori nafas yo‘llaridagi turli surunkali (sinusit, rinit, tonzillit va faringitlar) 
kasalliklarni davolamaslik, ko‘p chekish va spirtli ichimliklar ichish, ovoz 
boylamlarini uzoq vaqt zo‘riqishi xisoblanadi.
Uzoq muddat tamaki tutunini ta’siri xiqildoq, kekirdak va bronxlarni 
shillik pardasida barqaror,maxalliy to‘laqonlik yuzaga keltiradi, bu esa o‘z 
navbatida ko‘p miqdorda balg‘am ajralishi (ayniqsa ertalabda balg‘amni 
chiqarish uchun,uzoq va qattiq yo‘talish kuzatiladi) bilan davom etuvchi 
yallig‘lanishga olib keladi. Tamaki tutuni nafas yo‘llari shilliq qavatlarini 
ximoya qiluvchi, ko‘p qatorli silindrik epiteliysini faoliyatini susaytiradi, bu 
xolat esa kun bo‘yi yo‘tal refleksini pasaytiradi, natijada xosil bo‘lgan balg‘am 
yo‘talib chiqarib tashlanmasdan,aksincha ovoz boylami ostida to‘planib 
qolishga olib keladi. Kechga borib bu balg‘amlar pastga kekirdakka ko‘chib 
tushib, shilliq qavatni qitiqlab uzoq davom etadigan yo‘talga sabab bo‘ladi. 
Yo‘tal kuchli va uzoq davom etadi,chunki balg‘am xiqildoq devorlarga yopishib 
qolib, ko‘chishi ancha qiyin kechadi. Kuchli va uzoq davom etadigan yo‘talda 
xiqildoq shilliq pardasini,ovoz boylamlarini doimo jaroxatlanishiga olib 
keladi,natijada ularni faoliyatini turli darajada buzilishi paydo bo‘ladi..