Super biologiya uz – yana birinchi, yana oldinda, yana birinchi rivojlanishda…

SUPER_BIOLOGIYA_UZ – YANA BIRINCHI,  YANA OLDINDA,  
YANA BIRINCHI RIVOJLANISHDA… 
 
zoolog va ekolog Ch. Elton tomonidan 1934-yilda taklif 
etilgan.3. Oziq zanjiri bir bo‘g‘indan iborat. 4.Devpechak 
zanjirning birinchi bo‘g‘inini tashkil qilishi mumkin 
5.o‘simlikxo‘r hayvonlar (umurtqasizlar, umurtqali 
hayvonlar, parazit o‘simliklar) ikkinchi bog`inni tashkil 
qiladi 6.Yirtqichlar va parazitlar birinchi bo`g`inni tashkil 
etadi. 
A)a-1,2,5 b-3,4,6   B)a-3,4,6 b-1,2,5  
C)a-1,3,5 b-2,4,6    D)a-2,4,6 b-1,3,5 
 
16.”Detrit”tipidagi oziq zanjirni toping. 
A)O`simlikchigirtkakaltakesak lochin 
B)Sichqonilonlochin 
C)O`simlikquyonLochin 
D)To`kilgan bargchuvalchangTuproqda yashovchi 
hashorotlarHasharotxo`r hayvonlar 
 
17.Quyidagi oziq zanjiridan detritofaglarni aniqlang. 
To`kilgan barg(1)tuproq 
bakteriyalari,chuvalchang,zamburug`(2)Yirtqich 
hashorotlar(3)Hasharotxo`r hayvonlar(4) 
A)1 B)2 C)3 D)4 
 
18.”O`tloq “tipidagi oziq zanjir uchun xos bo`lmagan 
xususiyatlarni ajrating. 
1.Yashil o`simliklardan boshlanadi 2.oziq zanjiri 
detritdan boshlanadi.3. O‘lik organik moddalardan 
boshlanadi.4.produtsent zanjir deyiladi 5.Bunday zanjirda 
nobud bo‘lgan o‘simliklar, hayvonlar, zamburug‘lar yoki 
bakteriyalarning organik moddalari detritofaglar 
tomonidan o‘zlashtiriladi 6.Bu zanjir produtsentlardan 
boshlanib,turli tartib konsumentlarni o`z ichiga oladi 
7.bir qism oziq moddalar mineral moddalarga aylanish va 
o‘simliklar tomonidan o‘zlashtirilish bosqichlarini 
chetlab o‘tgan holda moddalarning davriy aylanishiga 
qaytadi.8.bu oziq zanjirlari  to‘rt-olti bo‘g‘inli bo‘ladi 
A)1,4,6,8 B)2,3,5 C)2,3,5,7 D)4,5,6 
 
19……  tipidagi  oziq  zanjirlar  inson  tomonidan  organik 
chiqindilarni qayta ishlashda hamda baliq yoki qushlarni 
boqish  uchun  yomg‘ir  chuvalchangi  va  pashshalarning 
lichinkalarini ko‘paytirishda foydalaniladi. 
A)O`tloq B)Produtsent C) Detrit D)Konsument  
 
20.Suv havzasi oziq zanjiri keltirilgan to`g`ri va to`liq 
javobni aniqlang. 
A)O`simlikO`simlikxo`r hasharotyirtqich 
hasharothasharotxo`r qushyirtqich qush. 
B)Fitoplankton(dafniya,siklop)zooplanktonbaliq 
chavoqlariyirtqich baliqredutsent  
C)Fitoplankton(suvo`tlar)zooplankton(dafniya,siklop)
baliq chavoqlari (qizilko`z baliq)yirtqich 
baliq(gambuziya)redutsent  
D)Fitoplankton(suvo`tlar)zooplankton(dafniya,siklop)
baliq chavoqlari (qizilko`z baliq) yirtqich  
baliq(cho`rtan,olabug`a)redutsent 
 
21.Tabiiy jamoalar ……(1)jihatdan tubdan farq qilsa-da, 
(2) bo‘yicha o‘xshash bo‘ladi 
A)1- turlar tarkibi,2-trofik strukturasi 
B)1-trofik strukturasi ,2- turlar tarkibi 
C)1-organizmlar soni,2- turlar tarkibi 
D)1- turlar tarkibi,2-organizm soni 
 
22.Trofik darajalarga xos bo`lgan to`g`ri javoblarni 
ajrating. 
1.Oziq zanjirida turlarning joylashgan o‘rniga qarab, 
biogeotsenoz (ekosistema)larning trofik darajalari 
farqlanadi. 2.Trofik darajalar soni oziq zanjiri bo‘g‘inlari 
soniga teng bo‘lmaydi. 3.Avtotrof organizmlar birinchi 
trofik darajani tashkil etadi.  4.Ikkinchi trofik daraja 
(birinchi tartib konsumentlar)ga go‘shtxo‘rlar kiradi  
5.Har bir trofik darajaga bir necha tur kiradi. 
6.Biogeotsenozning turg‘unligi trofik darajalar turlarining 
xilma-xilligiga bog‘liqdir.  
A)1,2,3,5  B)2,4,6 C)1,3,5,6D)2,3,4,6 
 
23. Quyidagilardan “Oziq to`ri “uchun mos kelmaydigan 
javoblarni ajrating. 
1. Agar biogeotsenozning biror a’zosi yo‘qolsa tizim 
buzilmaydi, chunki organizmlar boshqa oziq 
manbalaridan foydalanadi.2.Qirg`iy faqat bir xil bir xil 
oziq zanjiriga mansub hayvonlarni tutib yeydi 3.Trofik 
zanjirlar bir -biriga bog`liq emas va chalkashish hosil 
qilmaydi.4. Oziq to‘rida bir oziq zanjirining bo‘g‘inlari 
boshqa zanjirning tarkibiy qismi bo‘ladi.5. Bir turning 
o‘zi turli xil oziq zanjirlarining bo‘g‘ini sifatida ularni 
o‘zaro bog‘lab turadi .6.Qirg`iy faqat uchinchi trofik 
darajani egallaydi. 
A)1,3,5 B)2,3,6 C)2,4,6 D)1,4,5 
 
24.O‘tloq(1), ko‘l(2), chiriyotgan to‘nka(3), dengiz(4), 
ninabargli o‘rmon(5), daryo(6) kabi ekosistemalarning 
qaysi birini biogeotsenoz deb atash mumkin? 
A)1,2,4,5,6 B)3,4,5,6 C)2,3,5,6 D)1,2,6 
 
25.  Quyidagi  berilgan  organizmlar  ishtirokida  detrit 
tipidagi oziq zanjirini tuzing:  
ilon(1), nobud bo‘lgan qush(2), tuproq bakteriyalari(3), 
pashsha lichinkalari(4), baqa(5), mog‘or 
zamburug‘lari(5), mineral moddalar(6) 
A)23,4 
 
26.  Funksional  guruhlar  va  ularga  mansub  hayvonlar 
o‘rtasidagi  muvofiqlikni  aniqlang.  Funksional  guruhlar. 
1. Produtsentlar. 2. Konsumentlar. 3. Redutsentlar.  
Vakillari: a) oq qayin; b) bug‘u; d) yomg‘ir 
chuvalchangi; e) laqqa baliq; f) qo‘ziqorin; g) lishaynik, 
h) laminariya; i) chirituvchi bakteriyalar; j) dafniya.  
A)1-a,g,h 2-b,d,e,j 3-i  B)1-a,g,i 2-b,d,e,j 3-h  
C) 1-b,e,h 2-a,d,j 3-i    D) 1- b,d,e, 2-a,g,h  3-i 
 
27. Oziq zanjiri bo‘g‘inlarini to‘g‘ri ketma-ketlikda 
joylashtiring:  

---