Sun’iy tosh ishlab chiqarishning takomillashgan usuli

Angilyalik tadqiqotchi Jozefo Aspdin bog’lovchi moddalar ustida ish olib borgan.U 1824-yili yaratgan “Sun’iy tosh ishlab chiqarishning takomillashgan usuli” ishi uchun patent oldi.Bu sun’iy tosh Portland shahrida ixtiro etilganligi sababli portlandsement deb atalgan.Hozir dunyoning 120 dan ko’p mamlakatida sement ishlab chiqariladi.

• Angilyalik tadqiqotchi Jozefo Aspdin bog’lovchi moddalar ustida ish olib borgan.U 1824-yili yaratgan “Sun’iy tosh ishlab chiqarishning takomillashgan usuli” ishi uchun patent oldi.Bu sun’iy tosh Portland shahrida ixtiro etilganligi sababli portlandsement deb atalgan.Hozir dunyoning 120 dan ko’p mamlakatida sement ishlab chiqariladi.

Portlandsement(PS) deb, tarkibida gipsdan tashqari mineralqo‘shimchalar bo‘lmagan sementga aytiladi. Toza klinkerli portlandsementqo‘shimchasiz holda yuqori mustahkamlikdagi betonlarda, yigmatemir- beton ishlab chiqarishda, ayniqsa oldindan zo‘riqtirilgan konstruksiyalarda,maxsus sharoitlar – shimoliy tumanlarda, quruq va issiq iqlimlarda qo‘llaniladi.

Portlandsement – gidravlik bog‘lovchi moddadir, suvda juda yaxshi qotadi yoki havoda. Bu – kul rangdagi kukun bo‘lib, klinkerni mayin tuyib gips qo‘shib olinadi. Klinkerni esa aniq miqdorda olingan tarkibida 75-78% CaCO3 va 22-25% (SiO2+Al2O3+ Fe2O3) bo‘lgan xomashyo aralashmasini bir tekisda pishgunga qadar

kuydirib, olinadi.

Yuqori sifatli sement olish uchun, uning kimyoviy tarkibi, shuningdek xomashyo aralamasini tarkibi barqaror bo‘lishi shart. Sement klinkerini tuyish davrida 10-20% granulalangan domna pechining shlaki yokiaktivmineral qo‘shimchalar (kremnezemli) qo‘shiladi. 1200-1450oC haroratda kuydirish natijasida klinker minerallari hosil bo‘ladi.

Portlandsement tarkibidagi turli minerallarning taxminiymiqdori quyidagini tashkil etadi:

3SaO SiO2 37-60% (shartli belgilanishi C3S); 2SaO SiO2 yoki C2S-15-37%; 3CaO Al2O3 yoki C3A-5-15% ; 4 CaO Al2O3 · Fe2O3 yoki S4AF-10-18%

Portlandsement, odatda mayin tuyugan bo‘ladi.Portlandsementning xaqiqiy zichligi qo‘shimchasiz 3,05-3,15 g/sm3 ni, normal quyuqligi 22-27%-ni tashkil etadi.